نرم‌افزارهای تایپ فارسی در مک

[Ilia]

منهم خودم غلط تلفظ میکردم!‌

[Pooria Azimi]

به‌طور طبیعی باید نایسس می‌بود، اما من فکر کنم در همین انجمن خوندم که یکی گفته بود باید نیسوس باشه (چون لغتی غیرانگلیسیه)!

اما انگار واقعاً نایسسه - و خودشون هم گفته‌ن که نام این برنامه دقیقاً همون کلمهٔ انگلیسیه: http://nisus.com/forum/viewtopic.php?p=2397

[cyra]

از محاسن رعايت كپى رايت همين بس كه آدم بابت سنت سنت پولى كه مى خواد پرداخت كنه هزار بار با بالا و پايين يه برنامه اينقدر ور مى ره. حتى اسمش

راجع به Track Changes هم اينكه در آخرين ورژن ملل هم ساپورت ميشه.

[Pooria Azimi]

راجع به Track Changes هم اينكه در آخرين ورژن ملل هم ساپورت ميشه.

درسته، اما مال نایسس خیلی کامل‌تره و یه حالت visual هم داره...

[Ahmad]

با سلام،

من اگر یکی دو سال پیش کسی می‌پرسید کہ بہترین نر‌م‌افزار برای پردازش زبان فارسی بروی سیستم عامل فعلی مک چیست بدون تردید پاسخ می‌دادم؛ ملل. اما پس از اینکہ دیروز آخرین اصدار برنامۂ نایسوس را از سایتشان دریافت و اندکی با آن کار کردم دریافتم کہ دیگر آن جواب معتبر نیست.

من خودم سالہای زیادی در دوران سیستم عامل ۹ از برنامۂ نایسوس استفاده می‌کردم. در آن موقع برنامہ‌های زیادی کہ از فارسی پشتیبانی کنند وجود نداشت. نسخہ‌هائی از برنامۂ Ready Set Go را شرکت دیوان در لندن تعدیل کرده بود تا از زبانہای راست بہ چپ پشتیبانی کند و آنہا را تحت عنوان الناشر الصحفی و الناشر المکتبی با قیمت گزاف برای فروش عرضہ می‌کرد، مجہز با قفل سخت‌افزاری یا dongle. برنامۂ دیگری بود کہ من آنوقت خریدم بنام WorldWrite کہ پر از باگ و مشکلات فراوان بود. برنامۂ نایسوس بہترین برنامہ‌ای بود کہ در دسترس کاربران مک بود، با امکانات فراوان، با ثبات و البتہ پشتیبانی از زبانہای راست بہ چپ. برنامۂ نایسوس توسط شخصی بنام دکتر جرزی لواک Jerzy Lewak کہ مہاجری یہودی لهستانی بود پایہ گذاری شده بود. جرزی برای ادامۂ تحصیل از لہستان بہ انگلیس گویا کوچ کرده بود. پس از دریافت مدرک دکترای الکترونیک یا برق بہ آمریکا مہاجرت می‌نماید. در سال ۱۹۸۳ شرکتی بنام پاراگون تاسیس می‌کند کہ یکی از محصولاتش برنامۂ نایسوس برای پلاتفرم اپل بود. برنامۂ نایسوس در آن هنگام از تکنولوژی WorldScript کہ بصورت plug-in برای سیستم عامل مک بود پشتیبانی می‌نمود. این ورلداسکریپت در واقع مجموعہ‌ای از تکنولوژیہای مختلفی بود برای پشتیبانی از زبانہای غیر رمان یا همان لاتین. من فکر کنم اصدار ۴ نایسوس را آنموقع بہ قیمت ۵۰۰ دلار خریدم.

زمانی کہ شرکت اپل، و پس از بازگشت استیوی جابز بہ شرکت تصمیم گرفت کہ سیستم عامل کاملا جدیدی برای مکینتاش توسعہ دهد بسیاری از شرکتہای کوچکی کہ برای پلاتفرم اپل برنامہ تہیہ می‌کردند با مشکل روبرو شدند. port کردن این برنامہ‌ها بہ سیستم جدید اپل کہ برپایۂ سیستم یونیکس بنا شده بود کار ساده‌ای نبود. در آن هنگام صاحبان نایسوس کہ دیدند port کردن نایسوس قدیمی بہ سیستم عامل جدید بسیار دشوار است و هزینۂ زیادی می‌طلبد، تصمیم گرفتند کہ برنامہ‌ای جدیدی بنام Okito Composer کہ توسط شخصی بنام چارلز جولی Charles Jolly عرضہ می‌شد را بخرند و نامش را بہ نایسوس تغییر دهند چارلز را نیز بہ استخدام شرکت نایسوس در آوردند. در آن زمان یعنی در مقطع سال ۲۰۰۱ این برنامۂ نایسوس جدید از زبانہای راست بہ چپ پشتیبانی نمی‌کرد. بسیاری از کاربران قدیمی نایسوس از جملۂ بنده مکررا بہ نایسوس نامہ نوشتہ و از آنہا خواستیم کہ فکری برای پشتیبانی از زبانہای راست بہ چپ بنمایند کہ این نامہ‌نگاریہا هیچ اثری نداشت. درست در این گیرودار بود کہ یک شرکت اسرائیلی کہ در واقع از دو برادر و یکی از دوستانشان تشکیل شده بود برنامۂ ملل را عرضہ کرد. این برنامہ از سنگ‌بناهایش پشتیبانی از سیستم نوشتاری راست بہ چپ بود. در عرض یکی دو سال ملل پیشرفت زیادی کرد و در بین کاربران مک کہ نیاز بہ پردازش زبانہای راست بہ چپ داشتند محبوبیت زیادی کسب نمود. یکی از ویژگیهای ملل داشتن بہ اصطلاح موتور متن خاص خود بود. بدین معنی کہ در اینمورد از موتور متن تعبئہ شده در سیستم عامل استفاده نمی‌کرد. از مزایای این موتور متن خود ساختہ یکی این بود کہ سازندگان این برنامہ نیاز نداشتند کہ صبر کنند تا اپل موتور متن سیستم را بروز رسانی کند و امکانات جدیدی را بہ آن اضافہ نماید.
در یکی دو سال اخیر روند بروز رسانی ملل بسیار کند شده است تا جائیکہ بروزرسانیهایش محدود شده بہ رفع اشکال برنامہ و از توسعہ و بهینہ سازی بیشتر در آن خبری نیست.

اینجاست کہ نظر‌های کاربران خاورمیانہ باز بسمت نایسوس متوجہ می‌شود.
من با اندگی سر و کلہ زدن با نایسوس در یکی دو روز اخیر متوجہ شدم کہ این برنامہ دارای امکانات جدیدی شده‌است و با جرئت می‌توانم بگویم کہ در مورادی از ملل هم بہتر است و می‌شود بہ کاربران توصیہ کرد کہ در هنگام انتخاب واژه پرداز حتما نایسوس را در نظر داشتہ باشند. دو برتری کہ ملل بر نایسوس دارد یکی قیمت پایین آن است، نایسوس قیمت عادی آن ۸۰ دلار است و قیمت آکادمیک آن ۴۰ دلار در حالیکہ ملل قیمتش بیش از ۳۰ دلار نیست. دیگر اینکہ ملل از تکنولوژی اپن‌تایپ پشتیبانی می‌کند و این پشتیبانی در حد پاشتیبانی ایندیزاین خاورمیانہ از تکنولوژی اپن‌تایپ است اما نایسوس از طرف دیگر ابزار گرافیکی بسیار خوبی دارد کہ در ملل موجود نیست و نیز روند توسعۂ بہتری از ملل دارد.

در پایان نمونہ‌ای را کہ در نایسوس درست کرده‌ام را در اینجا قرار می‌دهم و نیز خروجی همین مدرک بہ فرمت پی‌دی‌اف.

احمد

[Arzhang]

با تشکر از توضیحات بسیار مفید احمد. ممنون می‌شوم اگر درباره‌ی هم‌خوانی نایسوس با فایل‌ها متنی ساخته شده در ویندوز هم توضیحاتی بدهد. خوشمان بیاید یا نه، اگر در ایران سر و کارت با فایل‌های متنی زیاد باشد، باید حتماً‌ توجه داشته باشی که هم‌خوانی‌اش با فایل‌های ویندوزی چه طور است.

[GK]

با سلام
ارژنگ، اگر سر و کارتان با متن‌های طول و دراز است با آرایش و صفحه‌بندی دقیق، زیرنویس و انواع تنظیمات دیگر تیپوگرافی، و اگر این متن‌ها با ویندوزی‌ها بین‌تان رد و بدل می‌شوند... چاره‌ای نیست باید بروید روی وورد!!!!
کماکان، احمد عزیز
من این آخرین نسخه‌ی نیسوس را نمی‌شناسم. ممکن است یک متن فارسی با تنظیمات مخصوص از جمله همراه با پارانتز و کروشه و پانویس و غیره... را بگذاری این‌جا تا ما با وین‌وین بازش نموده و آزمایش کنیم !!؟؟ ممنونت می‌شویم

[Ahmad]

دوستان عزیز قلی و ارژنگ،
۳ فایل مختلف را در اینجا ضمیمہ می‌کنم، یکی فایلی است کہ از درون نایسوس بہ فرمت RTF حفظ شده، دیگری بہ فرمت Word و سومی بہ فرمت pdf جہت مقایسۂ .


در مورد هم‌خوانی با فرمت ورد ویندوز باید بہ یک مسئلہ توجہ کرد. اگر فایل حفظ شده صرفامتن باشد بدون وجود تنظیمات پیچیده قاعدتا نباید مشکلی پیش بیاید. در مورد مدارکی کہ در آن تنظیمات پیچیده وجود داشتہ باشد حتی بین دو اصدار مختلف ورد ویندوز نیز در هنگام تبدیل مشکلاتی بروز می‌کند چہ رسد بہ اینکہ از پلاتفرم متفاوتی با برنامہ‌ای متفاوت این تبدیل صورت گرفتہ باشد.

احمد

[GK]

احمد عزیز ممنون
فایل‌ها را گرفته و doc را در ویندوز گشودم. حاصل کار را به صورت تصویری برایت پیوست می‌کنم. اگر فایل پی دی اف تو را مبنای صفحه‌بندی اصلی قرار دهیم:
نکات مثبت دارد، از جمله حفظ کل RTL متن و پارانتز و کروشه، و نیز فاصله‌های مجازی
برای نکته‌های منفی توجه کن به جهت پانویس، نمایش ارقام شماره صفحه، ستون‌بندی صفحه اول، و کل صفحه‌بندی متن تقسیم شده بین دو صفحه...
در متن‌های دراز چند صد صفحه‌ای، به هم ریختگی این نوع تنظیمات پیچیده باز بدتر می‌شود
آره احمد جان
کروشه، مثل پارانتز، واژه‌ی فرانسوی‌ست. (پیشوند «پارا» از زبان کهن فارسی می‌آید) bracket نیز با املای اندک متفاوت فرانسوی‌ست اما... اینجا معنای متداول دیگری دارد: سوراخ جلویی شلوار ، یابا دگمه یا با زیپ !!

[Arzhang]

احمد جان از وقتی که گذاشتی سپاس. در تکمله‌ی یادداشت قلی خان، اتفاقی که با باز کردن این فایل‌ها افتاد را می‌نویسم دوستان دیگر هم بدانند:
۱ـ در ویندوز، در برنامه‌ی word ورژن ۲۰۰۷ این فایل تقریباً بدون اشکال باز شد. پرانتز، اعداد، کروشه [که قلاب هم به آن می‌گویند] همگی بدون مشکل بودند. خصوصاً دو طرح پیکان و ستاره که به قاعده باید با اشکالات فراوان باز می‌شد، بدون هیچ خطایی در ویندوز دیده می‌شوند. هم‌چنین Text box ایجاد شده نه تنها بی‌اشکال باز شد که قابل ویرایش نیز بود. فقط عکس داخل متن، با اندکی خطا در اندازه و جاگیری باز شد. شماره‌ صفحه‌ها به صورت اعداد لاتین (آن‌چنان که قلی خان در عکس آورده) دیده شد.
۲ـ فایل پی دی اف، در کمال تعجب با اشکال در مکینتاش باز شد. این فایل از نظر فونت مشکلی نداشت اما عدد پانویس را لاتین نشان می‌داد و ضمن این که در محل جاگیری دو طرح پیکان و ستاره، خطوط به اندازه‌ی یک خط در هم ریخته بودند به شکلی که ادامه‌ی نوشته‌ی سمت راست، یک خط پایین‌تر و بعد از طرح قرار گرفته بود. انگار خط کرسی در محل قرار گیری طرح‌ها شکسته باشد.
۳ـ این فایل پی دی اف در ویندوز هم با اشکالات دقیقاً مشابه رو به رو بود. گویا پی دی اف ساز نایسوس قابل اعتماد نیست.
۴ـ در NeoOffice و LibreOffice مکینتاش، فایل doc تقریباً بلااستفاده باز شد. طرح‌های ستاره و پیکان ناپدید شده و جایشان را به Star و Arrow داده بودند. Text box و متن داخلش هم به صورت علامت‌ سؤال‌های طولانی در آمده بود. ستون‌های راست و چپ متن برعکس شده بودند انگار که متنی انگلیسی باشند. عکس هم به تبع آن جابه‌جا شده و قدری ابعادش به هم ریخته بود. اما عدد پانویس و شماره صفحه‌ها فارسی بودند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به شخصه نتیجه می‌گیرم ظاهراً نایسوس به دلیل هم‌خوانی‌ قابل قبولش با فایل‌های Word مشکل بسیاری از افرادی چون من را حل خواهد کرد. اگر احمد زحمت بکشد و یک فایل حاوی جدول و فهرست (‌Table of content) هم تهیه کند چند آزمون مهم از هم‌خوانی نایسوس کامل خواهد شد.

[Hosein89]

بچه ها در نایسس چجوری برای کل صفحه border بذارم؟
تو word مایکروسافت داخل منوی formatه ولی اینجا نتونستم پیدا کنم

مرسی

[Pooria Azimi]

(در تاپیک خطاطی و قلم‌سازی)

...در ملل اما داستان بشکل دیگری است. این برنامہ از لحاظ نظری می‌باید بطور کامل از امکانات اپن‌تایپ پشتیبانی کند(بہ جدول ضمیمہ در شکل پایین نگاه شود). پشتیبانی ملل از لحاظ نظری برابر با پشتیبانی برنامہ‌های ادوبی (کہ خود یکی از پایہ‌گزاران و مبلغان اپن تایپ است) مانند ایلیستریتور، ایندزاین و فتوشاپ می‌باشد. مشکل ملل اما در عدم بروز رسانی این برنامہ است و این باعث شده کہ نشود مشکلاتی کہ اینجا و آنجا بروز می‌کند بہ آنہا گزارش کرده تا برای حل آن چاره اندیشی شود. این برنامہ کہ زمانی بطور ماهانہ بروز می‌شد و هر بار نیز امکانات جدید و جالبی بہ آن اضافہ می‌گردید اکنون دو سالی است کہ تقریبا بہ حال خود رها شده و پیشرفت قابل توجہی نداشتہ است. لذا تماس با دست‌اندرکارانش، بنظر بنده، برای گوشزد کردن اینگونہ مشکلات نیز بیہوده می‌باشد.
...

من قصد داشتم در این مورد یه توضیحی بدم که گویا فراموش کرده بودم. الآن که ملل (نسخهٔ ۳.۰، بتای ۱۸) رو باز می‌کردم یادم افتاد که مطلبی که می‌خواستم بگم رو نگفته‌م.

بر خلاف احمد، به‌نظر من ملل اصلاً به‌حال خودش رها نشده. سازندگانش (Ori Redler و Eyal Redler) اتفاقاً دارن به‌طور تمام‌وقت روی نسخهٔ جدید (۳٫۰) کار می‌کنند و به‌طور سربسته هم اعلام کرده‌ن که احتمالاً نسخهٔ آی‌پد هم خواهند داشت. کار روی ۳٫۰ هم تقریباً تموم شده. کلی تغییرات بنیادین در این نسخه داده‌ن، از جمله امکان چک کردن اسپلینگ و گرامر چندین زبان به‌طور همزمان، Full Screen واقعی و خیلی قشنگ در لاین و اسنولپرد، بهبود رابط کاربری کلی برنامه، بهتر کردن template ـها، auto-save و versions لاین، استفاده از iCloud، اضافه‌کردن bibliography پویا، تغییر پلت‌ها و کلی امکانات دیگه. در زیر، عکسی از پلت‌های نسخهٔ ۳٫۰ رو قرار داده‌م.

البته برنامه‌ای که دو نفر ساخته باشند، قابل مقایسه با برنامه‌های تجاری که صدها نفر روشون کار می‌کنند نیست، اما در حال حاضر و بعد از استفاده از نایسس، من هنوز هم ملل رو ترجیح می‌دم و با این‌که نسخهٔ ۳٫۰ ـش رایگانه، اما حتی اگر پولی بود هم باز می‌خریدمش (البته شاید هم نه، من فقط یک واحد «آز» دیگه دارم که باید براش گزارش کار فارسی بنویسم فکر نکنم جای دیگه‌ای نیاز داشته‌باشم به ادیتور فارسی...).

[Behnam]

با پوریا موافقم. برداشت من این است که مِلل برای بازار اصلی خودش، یعنی زبان عبری و لاتین، مداوماً به روز می‌رسد. البته در آن عرصه هم مدتی وقفه داشت که فکر می‌کنم بیشتر به ناهمخوانی بنیادی ساختار مِلل با جهت‌گیری سیستم عامل مربوط می‌شد تا به کم کاری.
زمانی که مِلل پشتیبانی از OpenType را اضافه کرد، بهبود پشتیبانی از خط فارسی تنها یک اثر جانبی از این اقدام بود. هدف اصلی بهبود پشتیبانی از قلم‌های با ساختار حرفه‌ای در همان عرصهٔ زبان‌های عبری و لاتین بود. OpenType ملل از استاندارد Adobe گرفته شده است که بخش اعظم قلم‌های حرفه‌ای با آن استاندارد تهیه شده‌‌اند.
نکته‌ای که باید توجه کرد این است که استاندارد OpenType ادوبی، بر خلاف مایکروسافت، تا همین اواخر از تکنیک جایگز اری GPOS پشتیبانی محدودی در حد کرنینگ داشت. آن تکنیکی که مثلاً یک حرف را در عرض و ارتفاع جابجا کند و بعد یک اِعراب را در عرض و ارتفاع جابجا کرده و روی آن بگذارد، بیشتر در فرایافت OpenType مایکروسافت و VOLT پیگیری شده بود.
مِلل پشتیبانی خود از OpenType را به نسخهٔ استاندارد جدید ادوبی که GPOS را بطور کامل در بر می‌گیرد ارتقاء نداده است. از نظر بازاری که مورد توجه مِلل است، نیاز و شتابی هم در این کار نمی‌بیند زیرا آن تکنیک‌هایی که در قلم‌های OTF لاتین و عبری تاکنون بکار رفته‌اند را قبلاً در پشتیبانی خود در نظر گرفته و به قول معروف مشتری راضی است. هرجا هم که ناراضی بوده است، برادران ردلر پیگیرانه دنبال کرده‌اند.
آن تکنیک‌هایی از OpenType که مِلل پشتیبانی نمی‌کند، عمدتاً همان چیزهایی هستند که نان و آب قلم‌هایی مثل نستعلیق هستند. اینجاست که از یک سو مِلل، هرجا که بازارش بطلبد، خود را منطبق می‌کند (منجمله اگر حدس پوریا درست باشد برای iOS) و هرجا هم که بازاری نداشته باشد (فارسی) به حداقلی به عنوان یک ادیتور چند زبانه اکتفا می‌کند. بهرحال استاندارد جدید OpenType ادوبی هنوز در محصولات جدید خود ادوبی هم برای نگارش راست به چپ به شکل رسمی عرضه نشده است. از مِلل که بازاری هم ندارد من توقعی ندارم.

[Ahmad]

...در م

..... الآن که ملل (نسخهٔ ۳.۰، بتای ۱۸) رو باز می‌کردم یادم افتاد که مطلبی که می‌خواستم بگم رو نگفته‌م.

بر خلاف احمد، به‌نظر من ملل اصلاً به‌حال خودش رها نشده. سازندگانش (Ori Redler و Eyal Redler) اتفاقاً دارن به‌طور تمام‌وقت روی نسخهٔ جدید (۳٫۰) کار می‌کنند و به‌طور سربسته هم اعلام کرده‌ن که احتمالاً نسخهٔ آی‌پد هم خواهند داشت. کار روی ۳٫۰ هم تقریباً تموم شده. کلی تغییرات بنیادین در این نسخه داده‌ن، ....

پوریای عزیز با سلام،
من هیچ وقت از اینکه اشتباه کرده ام اینقدر خوشحال نشده ام، به هر حال بسیار ممنون بابت اطلاعات راجع به اصدار جدید ملل. حال که خودت کار تست کردن برنامه را به عهده داری خوب است که به آنها مشکل خط نستعلیق در برنامه ملل را توضیح دهی. خوب است که به آنها نشان دهی که این خط چگونه در محیط ویندوز و ابونتو عمل می کند و مقایسه کنی با مشکل آن در ملل با توجه به پشتیبانی ملل از امکانات پیچیده اپن تایپ در آن. نیز اهمیت خط نستعلیق برای فارسی زبانان و نیز عربها را به آنها توضیح دهی. باز هم ممنون از زحمت هایت در اینمورد.
احمد

[Pooria Azimi]

چشم، حتماً...