انجمن ویکی قلم‌های فارسی
ورود / عضویت

طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

بحث پیرامون مسائل مربوط به قلم‌سازی، حروف‌چینی و بومی‌سازی

طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط Ahmad » 30 ژوئیه 2013, 01:05

دوستان سلام،

من مدتها بود که به این فکر بودم که مطلب جامعی راجع به طراحان و سازندگان خط رایانه‌ای عربی/فارسی بنویسم و آنها را به خوانندگان فارسی زبان معرفی کنم. همه ما بطور متناوب از خط‌های کامپیوتری فارسی/عربی استفاده می‌کنیم ولی بندرت راجع به سازندان آنها و حجم کار و تلاشی که در پشت امر ساختن آنها قرار دارد فکر می‌نماییم. مطلب پایین هدفش تا اندزه‌ای جلب توجه کاربران فارسی زبان کامپیور به این مسئله است.

من بیش از یک ماهی است که تقریبا بطور روزانه وقت خود را صرف جمع‌آوری و دسته بندی اطلاعات این مقاله کرده‌ام. هر چه بیشتر جستجو کردم به مطالب جدیدتری دست یافتم و با تعداد بیشتری از طراحان و خط سازان جهان عرب آشنا شدم. ابتدا فکر کرده بودم که به تمام افراد شناخته شده در این زمینه بپردازم ولی بعد متوجه شدم که اگر صبر کنم که راجع به همه بنویسم و سپس آنرا منتشر کنم اینکار بزودی امکان پذیر نیست لذا تصمیم گرفتم که نتیجه کار را تا همینجا منتشر کنم و سپس به مرور زمان مطلب را کامل نمایم. بنابراین این کاری ناتمام خواهد بود و به استمرار در طول زمان تکمیل و بروز خواهد شد.

نکتهٔ دیگر آنکه تلفظ نام خط‌ها شاید در بعضی موارد برای خواننده فارسی زبان اندکی عجیب بنظر آید. من املای نام خط‌ها را چنانکه هر هنرمند انتخاب کرده بکار برده‌ام. مثلا کلمهٔ «خط هاند رايتينج» (Handwriting) را همانطور که خطاط بکار برده من نیز همان را آورده‌ام. در حالیکه اگر ما می‌خواستیم همین کلمه را به فارسی بنویسیم، می‌نوشتیم «هند رایتینگ».

در مورد هر خطی که در این مقاله به آن اشاره شده است، سعی کرده‌ام که توضیحی در مورد وجه‌التسمیهٔ آن نیز ضمیمه کنم. اکثر این توضیحات از سایت‌های Wikipedia ی فارسی، عربی و یا انگلیسی اقتباس شده است. اینکار بنظور این بوده که خواندن مطلب را از حالت یکنواختی در آورد و آنرا اندکی جذابتر نماید.

مسئله دیگر آنکه سایت انجمن «ایرماگ» مناسب انتشار مطالب مقاله مانند نیست و بیشتر حالت «فورومی» دارد برای بحث‌های کوتاه و روزمره راجع به اخبار و مشکلات کاربران محصولات شرکت اپل فارسی زبان.

به هر حال این مطلب بطور اختصاصی برای ایرماگ تهیه شده است. نقل این مطلب در جاهای دیگر مجاز است ولی با ذکر مأخذ، نام نویسنده و آدرس سایت ایرماگ.

لازم می‌دانم که تشکر کنم از دوستان عزیز علی رستگار، پوریا عظیمی بابت کمک‌های فنی و ایلیا بابت Feedback

احمد مشرف

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
سعدالدين ابوالحَب

  
تصویر


زندگی، تحصیلات و حرفه:
سعدالدین در شهر ساکرامنتو کالیفرنیا بدنیا آمده است ولی در شهر کربلا و بغداد بزرگ شده است. اقتصاد سیاسی را در دانشگاه بغداد خوانده و تحصیلات مهندسی برق را در دانشگاه پلی تکنیک و دوره فوق لیسانس کتابداری را در موسسهٔ پرات (Pratt Institute) در نیویورک آمریکا را به گذرانده است.
از سال ۱۹۷۹ در آمریکا ساکن است و اولین خط عربی خود را در سال ۱۹۹۲ طراحی نموده است. وی عضو چندین موسسه بین‌المللی تایپوگرافی بوده و مقالات زیادی را، به انگلیسی و عربی، در باره تایپوگرافی عربی منتشر نموده است.

آنچه که کارهای سعدالدین ابوالحَب را از دیگر طراحان و سازندگان خط عربی/فارسی متمایز می‌کند عدم پیوستگی نویسه‌های تشکیل دهنده یک کلمه در فونت‌های وی است. بدین معنی که وی معتقد است که برای سهولت کار و آسانی یادگیری نوشتن به زبان عربی/فارسی نیازی به پیوستن حروف نیست لذا وی حروف متشکل در کلمه را طوری طراحی کرده که در عین حالی که مطلب بواسطهٔ نزدیکی حروف بهم قابل خواندن است ولی حروف به هم چسبیده نیستند. وی این روش فونت سازی خود را «شیوه نوشتاری متمثل» یا Mutamathil Type Style نام نهاده و بنام خود در ادارهٔ ثبت اختراعات آمریکا ثبت نموده است.


نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط‌ ارابتیک سمفوفی (Arabetics Symphony)
تصویر

خط‌ سابینه (Sabine)
تصویر

خط‌ ارابتیک لته (Arabetics Latte)
تصویر

خط‌ مهدی (Mehdi)
تصویر

خط‌ ارابتیک سن سریف (Arabetic Sans Serif)
تصویر

خط‌ ارابتیک سریف (Arabetic Serif)
تصویر

خط‌ متمثل تقلیدی (Mutamathil Taqlidi)، سنتی
تصویر

خط‌ متمثل مهدی (Mehdi Mutamathil)
تصویر

خط‌ هندسی (Handasi)،، فنی به فارسی
تصویر

خط‌ یاسمین (Yasmine)
تصویر

خط‌ انبار (Anbar)، انبار شهری است در عراق
تصویر

خط‌ نصرالله (Nasrallah)
تصویر

خط‌ متمثل عمودی (Amudi Mutamathil)
تصویر

خط‌ متمثل مطلق (Mutamathil Mutlaq)
تصویر

خط‌ (Lahab)، لهب به معنی شعله آتش است؛ مانند تبت یدا ابی لهب و ….
تصویر

خط‌ هلوک (Hallock)
تصویر

خط‌ جزم (Jazm ™)
تصویر


خط‌ لیال (Layal)
تصویر

خط‌ متمثل یاسمین (Yasmine Mutamathil)
تصویر

خط‌ متمثل (Mutamathil)
تصویر

خط‌ نقاط نسترکیب (NuqatNastarkib)
تصویر

خط‌ عبرانی (Ibrani)
تصویر

خط‌ بنان (Banan)
تصویر

خط‌ متمثل کوفی ( Kufi Mutamathil ™)
تصویر

خط‌ زینه (Zena)
تصویر

خط‌ سلسله (Silsilah)، سلسله یعنی زنجیر
تصویر

خط‌ سومری (Someri)
تصویر

خط‌ یاسمین مطلق (Yasmine Mutlaq)
تصویر

خط‌ عمودی (Amudi)
تصویر

خط‌ نقاط (Nuqat)
تصویر

آدرس سایت: http://www.arabetics.com


♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
حسن شحتة أبوعفش

تصویر



تحصیلات و حرفه:
آقای أبوعفش شهروند فلسطینی و ساکن شهر غزه است. وی دانش آموخته مهندسی شیمی از دانشگاه حمص در سوریه می‌باشد. ایشان از آنجائیکه بدلیل شرایط دشوار سیاسی اجتماعی غزه نتوانسته در زمینه تخصص خود، یعنی مهندسی شیمی کاری بدست آورد در شرکت طراحی محلی در همان شهر مشغول بکار می‌شود. وی از همان دوران دانشجوئی در سوریه به خط و خطاطی علاقمند بوده است. سعی در آموختن خط نستعلیق می‌کند ولی بدلیل شرایط تحصیلی در اینکار موفقیتی کسب نمی‌نماید.
در شرکت طراحی محل کارش وی با کار با برنامه‌های CorelDraw و Fontographer آشنا می‌شود. در ابتدا بکار بهینه سازی خط‌های دیجیتال مشغول می‌شود ولی سپس تصمیم می‌گیرد که خود به کار طراحی خط دیجیتال بپردازد. در اینکار از آقای «مأمون صقال» از فونت‌سازان و طراحان بنام عرب و John Hudson کانادائی کمک دریافت می‌کند. اولین خط خود را که در سال ۲۰۰۰ ساخته، «حسن القدس» (Hasan Alquds) نام می‌نهد. ۵ ستایل مختلف برای این خط می‌سازد و با شرکت Bitsream برای بازاریابی و فروش آنها قرارداد می‌بندد. با «مأمون صقال» در کار ساخت تعدادی خط و لگوتایپ همکاری می‌کند. همچنین با شرکت مایکروسافت برای بهینه کردن خط‌های اپن‌تایپ Courier و Time New Roman وMs  Uighur و Sakkal Majalla همکاری می‌کند.
در سال ۲۰۰۵ در مسابقه‌ای که توسط شرکت «لینوتایپ» آلمانی تدارک دیده شده بود شرکت می‌کند و خط کوفی ساخت خود را بنام «حسن هبه» (Hasan Hiba) را در آنجا به مسابقه می‌گزارد که مقام پنجم این مسابقه را کسب می‌کند. خط‌های أبوعفش از تمامی زبانهای رسم‌الخط عربی یعنی عربی، فارسی، کردی، اردو و پشتو پشتیبانی می‌کند. در سال ۲۰۰۸ دو عدد از خط‌های ساخت أبوعفش بنام خط «حسن هبة» و خط «حسن نور» توسط شرکت «وین‌سافت» فرانسوی به همراه بسته نرم‌افزاری Adobe InDesign CS5 عرضه می‌شود. این دو خط با کمک خانم Mirjam Somers با موتور تایپوگرافی ACE:Arabic Calligraphic Engine که توسط شرکت DecoType هلندی ساخته شده است، سازگار می‌باشد.



نام و نمونه فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط الباسم (HS Albasim A&B) با همکاری «باسم سالم المهدی» از عراق
تصویر

خط اَمل (HS Amal)، امل یعنی آرزو
تصویر

خط الوفاء (HS Alwafa)، الوفاء یعنی وفاداری، صداقت، وظیفه شناسی، ثبات قدم
تصویر

خط الکتاب (HS Alkitab)
تصویر

خط البدر (HS Albadr)، البدر یعنی ماه کامل
تصویر

خط الهندسی (HS Alhandasi)
تصویر

خط المهندس (HS Almohandis)
تصویر

خط الهام (HasanElham)
تصویر
تصویر


خط الفارس (HS Alfaris)، فارس به معنی سوارکار، سلحشور، دلاور، شوالیه
تصویر


خط آیه (Hasan Aya)
تصویر

خط اناس (Hasan Enas)، مردم، آدم
تصویر

خط غاده در دو سبک مختلف (Hasan Ghada)، غاده به معنی نرم، ملایم، قابل انعطاف
تصویر

خط منال (Hasan Manal)، منال به معنی دست یابی، نیل، حصول، اکتساب
تصویر

خط Din Text Arabic با همکاری طراح خط کانادائی Panos Vassiliou
تصویر

خط آینده (HS Future) با همکاری «عبدالسمیع رجب سالم» از مصر
تصویر
تصویر

خط باسم (Basim Marah)، باسم بمعنی خوشرو و متبسم، با همکاری «باسم سالم المهدی» از عراق
تصویر

خط القدس (Hasan Alquds) با همکاری «مأمون صقال» از آمریکا. اورشلیم یا بیت‌المُقَّدَس یا قدس با نام رسمی عربی اورشلیم القدس (به عبری: ירושלים)‏، شهری است میان مدیترانه و دریای مرده و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است. این شهر در هر سه دین بزرگ ابراهیمی، یهودیت، مسیحیت و اسلام مقدس است. اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها هر دو این شهر را پایتخت خود می‌دانند. جمعیت اورشلیم ۷۶۳٬۶۰۰ نفر (سال ۲۰۰۸) و مساحت آن ۱۲۵٫۱ کیلومترمربع است.
تصویر

خط هبا (Hasan Hiba)
تصویر

خط نور (Hasan Noor)
تصویر

خط مصراوی (HS Masrawy) با همکاری «عبدالسمیع رجب سالم» از مصر
تصویر

لازم به ذکر است که هرکدام از این خط‌های دارای استالیهای مختلفی از قبیل کلفت، خمیده و … هستند

آدرس سایت: http://hibastudio.com

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
سرهنگ ستاد سلطان محمد سعيد نعمان المقطري

تصویر


تحصیلات و حرفه:
«سلطان محمد سعيد نعمان المقطري» بی‌شک یکی از معرفترین و زبردست‌ترین طراح و سازندگان خط عربی دیجیتال است.
او در سال ۱۹۶۲ در عدن پایتخت یمن جنوبی (سابق) بدنیا آمده‌است. وی فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی از آکادمی علوم انسانی موسکو می‌باشد. در حال حاضر سلطان در دانشگاه عدن بکار تحقیق در زمینه تاریخ یمن مشغول می‌باشد.
سلطان نه تنها حدود ۸۰ خط عربی دیجیتالی طراحی کرده و ساخته است بلکه در زمینه خط عربی و تارخی تکامل آن مطالعات جامعی انجام داده‌است. از کارهای دیگر وی ثبت و وارد کردن خط «مُسَنَد»، که خطی است منسوخ و آنرا می‌توان با خط پهلوی خودمان مقایسه کرد، به کنسرسیم یونیکود نام برد. در زمینه خط «رُقعة»، که از رایجترین خط نوشتاری عربی‌است، سلطان مطالعاتی عمیقی را انجام داده و شیوه‌های ابتکاری جدیدی برای پردازش این خط در کامپیوتر ابداع نموده است. خط‌های ساخته شده توسط سلطان نه تنها دارای گوناگونی بسیار است بلکه از لحاظ کیفیت طراحی و اجرا عالی می‌باشند. از ویژگی‌های دیگر خط سلطان پشتیبانی آنها از زبانهای فارسی، اردو و دیگر زبانها که از سیستم نوشتاری و الفبای عربی استفاده می‌کنند، می‌باشد. آقای «المقطري» در بسیاری از کنفرانس‌های بین‌المللی که با موضوع خط و خوشنویسی عربی تشکیل شده است شرکت کرده و نتایج پژوهش خود را عرضه نموده است. به وی همچنین جوایز و مدالهای متعددی، برای تقدیر از کارهای وی، اعطا شده است.

نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط حسين (Sultan-Hussein)
تصویر
تصویر

خط عدن (Sultan-Aden)، پایتخت یمن جنوبی (سابق)
تصویر

خط صيرة (Sultan-Seera)، صيرة جزیره‌ای است در نزدیکی عدن
تصویر

خط ناهية (Sultan-Nahia)
تصویر

خط ندى (Sultn-Nada)
تصویر

خط المكلا (Sultn-Mukalla)، بندر المکلا مرکز استان حضرموت در یمن است که در ساحل دریای عرب واقع شده است
تصویر

خط موون (sultan-Moon)
تصویر
تصویر
تصویر

خط هاند رايتينج (Sultan-Handwriting)
تصویر


خط حمير (Sultan-Hemear)، تاریخ یمن؛ دُولَت حِمیَر به دو دورهٔ پادشاهی تقسیم می‌شود: دوره اول «ملوک سبا و ذی ریدان» (۱۱۵ ق.م تا۳۰۰ م) و دوره دوم «ملوک ذی ریدان و حضرموت و یمنت» (۳۰۰ م تا۵۲۵ م) که حمیری‌ها درسرزمینهای جنوبی اعراب حضور پیدا کردند. از این رو این دو دوره را به نامهای دولت حمیر اول و دولت حمیر دوم نامگذاری کرده‌اند.
تصویر
تصویر
تصویر

خط همدان (Sultan-Hamdan)، به معنی زمین لم یزرع است. نیز نام قبیله‌ای است در یمن که در منطقه‌ای که از شمال صنعا تا منطقه صعدة در شمال غرب یمن امتداد، دارد ساکن می‌باشند. رئیس این قبیله در حال حاضر از خاندان الاحمر و شیخشان صادق الاحمر نام دارد.
تصویر

خط حضرموت (Sultan-Hadramut)، حَضرَالموت یکی از استان‌های کشور یمن است.
تصویر

خط ديجيتال (Sultan-Digital)
تصویر

خط روح قطر (Sultan-Qatar-Spirit)
تصویر

خط نيوز (Sultan-News)
تصویر

خط المنارة (Sultan-Almanara)
تصویر

خط نشوان (Sultan-Nashwan)، معنی نشوان مست است (ولی مطمئن نیستم که این هنرمند این مفهوم را در هنگام نامگذاری خط خود در نظر داشته است!)
تصویر

خط سلطان (Sultan-Sultan)
تصویر

خط شمسان (Sultan-Shamsan)، نام منطقه و نیز کوهی است در یمن
تصویر

خط شبوة (Sultan-Shabwa)، شبوه ‏ نام استانی در کشور یمن
تصویر

خط صنعاء (Sultan-Sanaa)، صَنعاء پایتخت کشور یمن است نیز نام استان به همین نام
تصویر

خط قتبان (Sultan-Kataban)، دولت قَتَبان از حکومت‌های باستانی عرب‌های جنوبی واقع در یمن بوده است
تصویر

خط كوفي (Sultan-Kufi)
تصویر
تصویر

خط المهرة (Sultan-Mahra)، استان مهره یکی از استان‌های تاریخی یمن است. این استان در پایهٔ «کوه مهره» واقع شده‌است.
تصویر

خط مأرب (Sultan-Mareb)، مأرب نام شهری باستانی و مرکز استانی به همین نام در کشور یمن است
تصویر

خط محمد (Sultan-Mohammed)
تصویر

خط الوئام (Sultan-AlWeeam)، توافق، توازن، هارمونی
تصویر

خط تعز (Sultan-Taez)، تَعِزّ نام استانی در کشور یمن که در قلهٔ کوه «صبر شمالی» و در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است
تصویر

خط تحرير (sultan-Tahrer)
تصویر

خط ذويزن (sultan-Thuyazan)، ، سیف بن ذی‌یَزَن از پادشاهان حمیری یمن و دست نشاندهٔ ساسانیان بود. نام کامل وی «سیف بن ذی‌یزن بن عافر بن أسلم بن زید، من أذواء حمیر». سیف در زمان چیرگی حبشیان بر یمن در سدهٔ ششم میلادی دست به دامان ایرانیان شد. انوشیروان شاهنشاه ایران نیز گروهی از زندانیان را به فرماندهی پیرمردی به نام «وهرز دیلمی» به شرط آزادی به گشودن یمن گسیلاند. در پیرامون ۵۷۰ میلادی این گروه به یاری هواخواهان سیف بر حبشیان پیروزی یافتند و در یمن جای گرفتند و سیف نیز به پادشاهی گماشته‌ شد. در آینده سیف کشته‌ شد و ایرانیان از آن پس بی‌میانجی بر یمن فرمان راندند.
تصویر

خط تهامة (Sultan-Tihama)، تهامه، ناحیه ساحلی باریکی در بخش عربی دریای سرخ است. بخشی از این ناحیه در عربستان سعودی و بخش دیگری از آن در یمن است. در یک نگاه گسترده تر تهامه به خط ساحلی از خلیج عقبه تا باب المندب اشاره می‌کند.
تصویر

خط وضاح (Sultan-Waddah)، وضاح به معنی واضح، شفاف، تابناک، روشن، درخشان، تابان
تصویر

خط حر (Sultan-Free)
تصویر

خط عوض (Sultan-Awadh)
تصویر

خط كريتر (Sultan-Creter)
تصویر

خط فن (Sultan-Art)
تصویر

خط معين (Sultan-Maeen)، دُولَت مَعَین یکی از قدیمی‌ترین دولتهای عربی است که در یمن برپا شده‌است. آغاز این دولت تقریباً از سال ۱۳۰۰ قبل از میلاد تا انقراض آن در سال ۶۳۰ قبل از میلاد بطول انجامیده ‌است. دولت معین در جنوب دولت سبا و مشرق دولت قتبان قرار داشته‌ است
تصویر
تصویر
تصویر

خط سقطرى (Sultan-Soqotra)، جزایر سُقُطرا یا سُقُطریٰ مجمع‌الجزایری است که در باختر اقیانوس هند، میان دو قارهٔ آسیا و آفریقا و در دهانهٔ خلیج عدن قرار دارد. این جزایر از آن کشور یمن است.
تصویر


بالون (Sultan-Baloon)
تصویر

خط نهى (Sultan-Noha)
تصویر

خط التغيير (Sultan_Change)
تصویر

خط بلقيس (Sultan_Belqis)، بـِلقِیس یا ملکه سَبَأ، به گفته روایات اسلامی دختر «هدهاد بن شرحبیل» و ملکه سرزمین سَبَأ بود. او زنی یمانی و از اهالی مَأرِب بود که پس از پدرش بر مآرب حکومت می‌کرد. یکی از حاکمان منطقه برای تسخیر مآرب حمله کرد، اما موفق نشد و با کشته شدن او بلقیس تمام یمن را تحت سیطره خود گرفت و سبأ را پایتخت خود قرار داد. سلیمان، توسط «هدهدی» از وجود او و مردمانش آگاه شد و طی نامه‌ای از او دعوت کرد تا خود و مردمان سرزمین سبا که خورشیدپرست بودند، به خداوند یگانه ایمان بیاورند و نزد او بروند. بنا بر روایات، بلقیس نزد سلیمان رفت و سلیمان استقبال باشکوهی برای او ترتیب داد. سرانجام بلقیس به حقانیت حضرت سلیمان پی برد و ایمان آورد. مردم ممالک او نیز همه موحّد و خداپرست شدند. بلقیس نیز، طبق برخی روایات، به همسری حضرت سلیمان در آمد. ا
تصویر
تصویر
تصویر

خط النسخ (™ Sultan_Naskh)
تصویر
تصویر
تصویر

خط رقعة (Sultan-Ruqah)
تصویر

خط زبید ( Sultan  Zabeed)، زبید نام شهری است در استان حُدَیده در کشور یمن در شبه جزیره عربستان. این شهر در بطن «وادی زبیده» ودر ساحل دریای سرخ واقع شده‌است. شهر زبیدة یکی از شهرهای تاریخی یمن است، ودر أقصی جنوب غربی کشور یمن واقع است.
تصویر

خط سلطان – غني مع غسان (Sultan- AlJadeed-TV)
تصویر
تصویر

خط‌هائی که توسط سلطان برای نمایش متن در مرورگرهای اینترنت تهیه و یا بهینه شده‌اند

خط ویژه وب؛ سقطرى ويب (Sultan-Socotra-web)
تصویر

خط ویژه وب؛ صيرة  ويب (Sultan-Seera-web)
تصویر

خط ویژه وب؛ موون ويب (Sultan-Moon-web)
تصویر

خط ویژه وب؛ ندى ويب (Sultan-Nada-web)
تصویر

خط ویژه وب؛ محمد ويب (Sultan-Mohammed-web)
تصویر

خط ویژه وب؛ التغيير  ويب (Sultan-Change-web)
تصویر
تصویر



آدرس سایت:
http://sultanmaqtari.wordpress.com

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
دکتر مأمون الصقال

تصویر


تحصیلات و حرفه:
دکتر مأمون صقال فقط یک سازنده عادی فونت نیست بلکه در زمینه طراحی و ساخت خط‌های دیجیتالی مرجعی است قابل. وی در زمینه خط‌های کامپیوتری مطالعات زیادی انجام داده و مقالات زیادی را در این مورد منتشر نموده است. همچنین وی سخنرانی های فراوانی در زمینه ویژگی سیستم نوشتاری عربی در مجامع بین المللی انجام داده و کارگاهای تخصصی در این زمینه برای علاقمندان و سازندگان خط‌های کامپیوتری عربی تشکیل داده است. از ویژه گیهای کار مأمون پیوند بین سنت و مدرنیته در زمینه طراحی و ساخت فونت‌های عربی/فارسی است که اینرا در کارهای وی می‌شود مشاهده کرد.
مأمون صقال در شهر تاریخی حلب در سوریه بدنیا آمده است . وی در همین شهر و در سال ۱۹۷۴ تحصیلات خود را در رشته مهندسی معماری، با درجه عالی، به پایان رسانده است. در سال ۱۹۷۸ به آمریکا مهاجرت کرده و در رشته معماری فوق لیسانس گرفته است. وی در سال ۲۰۱۰ تحصیلات دوره دکترای خود را با تز «تاریخ خوشنویسی اسلامی» از دانشگاه واشنگتن به پایان برده است. در زمینه آموزش دانشگاهی نیز مأمون صقال فعال بوده و در زمینه تخصص خود یعنی تاریخ خوشنویسی و هنر اسلامی، در سطح دانشگاه دوره‌هائی ترتیب داده و در دانشگاه‌های مختلف تدریس کرده است.
از معروفترین خط‌هایی که توسط مأمون صقال و با همکاری Paul C. Nelson و John Hudson طراحی و ساخته شده است خط اپن تایپ نسخ Arabic Typesetting است که در سال۲۰۰۸ امتیاز استفاده از آن به شرکت مایکروسافت فروخته شده است. این خط که دارای ۲۱۰۰ گلیف می باشد، به همراه سیستم عامل ویندوز مایکرسافت توزیع می شود.
از ویژگی دیگر خط‌های مأمون صقال پشتیبانی از تمام زبانهای است که از سیستم نگارش عربی استفاده می کنند مانند فارسی، اردو، سندی، و ….است.


نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط الفطیم ( Al-Futtaim)، به سفارش شرکت معروف تجاری الفطیم در امارات دبی
تصویر

خط اربیک تایپ ستینگ (Arabic Typesetting)، با همکاری Paul C. Nelson و John Hudson
تصویر
تصویر

خط اربتک (Arabtek)
تصویر
تصویر

خط حسن القدس (Hasan Al Quds)، با همکاری آقای حسن ابو عفش
تصویر

خط ام اس ایغور (MS Uighur)، این خط نیز امتیازش به شرکت مایکروسافت فروخته شده است و به همراه سیستم عامل ویندوز توزیع می شود. «ایغور» زبانی است از خانواده زبانهای ترکی که توسط مسلمانانی که در استان Xinjiang  در شمال غربی چین زندگی می‌کنند ، استفاده می شود
تصویر

خط کوفی (Sakkal Kufi)
تصویر

خط مجله (Sakkal Majalla)
تصویر


خط مایا (Sakkal May)
تصویر

خط سامح (Sakkal Sameh)
تصویر

خط ستا (Sakkal Seta)، این خط ابتدا با برنامه  PageMaker ME 6.5 توزیع گردید و سپس در بسته نرم افزاری InDesign ME و PhotoShop ME تا اصدار سال ۲۰۰۳ عرضه شد
تصویر

خط شیلیا (Sakkal Shilia)
تصویر

آدرس سایت:
http://www.sakkal.com

نام مقالات:
برای اطلاع از لیست مقالات، نام گارگاهای تخصوصی و مصاحبه های مأمون به آدرس زیر مراجعه شود:
http://www.sakkal.com/MamounPublications.html

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
محمد الحسن

تصویر


تحصیلات و حرفه:
محمد حسن از جمله فونت سازانی است که علیرغم جوانی خود سبدی پر بار از خط‌های دیجیتالی بسیار خوب، هم از لحاظ طراحی زیبا و هم از لحاظ کیفیت و ساخت فونت، دارد. محمد حسن هنرمند گرافیست از شهر نوآکشوت، پایتخت کشور موریتانی، که در شمال غربی آفریقا واقع شده است، می‌باشد.
خط‌‌های ساخت محمد حسن برای استفاده شخصی مجانی بوده و علاقمندان می‌توانند آنها را از سایت وی دریافت دارند. بزرگترین اشکال خط‌های حسن، متاسفانه، عدم پشتیبانی آنها از نویسه‌های فارسی است. در تماسی که من چند سال پیش با وی داشتم این موضوع را با وی در میان گذاردم. ایشان گفتند که بدلیل عدم آشنایی خود با زبان فارسی و ویژگیهای آن متاسفانه نتوانسته حروف فارسی را در خط‌های خود بگنجاند ولی اگر کسی مایل است که در این مورد با وی همکاری کند او از اینکار استقبال می‌نماید. وی حتی به من گفت که به ایران علاقمند است و یکی از خط‌های ساخته شده خود را تهران (طهران) نامیده است.

نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط حسن اکستندر (HacenExtender)
تصویر

خط عربستان سعودی (Hacen Saudi Arabia)
تصویر

خط اردن (HacenJordan)
تصویر

خط تونس (HacenTunisia)
تصویر

خط سودان (HacenSudan)
تصویر

خط ﭬنیلا (HacenVanilla) ، وانیل
تصویر

خط طهران (HacenTehran)، تهران
تصویر

خط ديجيتال أرابيا (Hacen Digital Arabia)
تصویر

خط قطر (HacenQatar)
تصویر

خط سمرة (HacenSamra)
تصویر

خط مصر (HacenEgypt)
تصویر

خط روزنامه (HacenNewspaper)
تصویر

خط فری هند (HacenFreehand)
تصویر

خط لبنان (HacenLebanon)
تصویر

خط بیروت (HacenBeirut)
تصویر

خط صحافه (HacenSahafa)
تصویر

خط پروموتور (HacenPromoter)
تصویر

خط دلال (HacenDalal)
تصویر

خط تایپوگرافر (HacenTypographer)
تصویر

خط کازابلانکا (HacenCasablanca)، به عربی: الدار البیضاء، بزرگ‌ترین شهر کشور مراکش
تصویر

خط لاینر (HacenLiner)
تصویر





آدرس سایت:
http://www.hacen.net/en

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
محمد الآغا
تصویر



تحصیلات و حرفه:
متاسفانه اطلاعات شخصی زیادی در مورد محمد الآغا در دسترس نیست. من چندین بار به آدرس ایمیلی که بروی سایت ایشان قرار داده شده بود پیامهایی شامل سوالاتی در مواردی که اطلاع از آن را مهم می‌دانستم برایش فرستادم ولی تمام ایمیل‌هایم برگشت خورد که این البته نشان از اشکال فنی در آدرس وی است.
لکن علیرغ این، محمد الآغا در بین اهل فن و دوستداران خط‌های عربی دیجیتالی جایگاه مخصوصی دارد. از معروفترین کارهای وی ساخت خط‌های ویژه علائم اسلامی و عربی (اصطلاحا Dingbat ) است با عنوان AGA Arabesque (حدود ۵ مجموعه)، که حروف AGA در این ابتدای نام خط، نمایه نام ایشان یعنی الآغا میباشد. ساخت این علائم در هنگام خود، کمک بزرگی بوده است در کار نشر دیجیتالی. در زیر چند نمونه از AGA Arabesque را مشاهده می‌نمایید.
تصویر

از خط‌های طراحی شده توسط وی می‌شود از خط الأندلس Andalus نام برد که شرکت مایکروسافت حق استفاده از آنرا از آقای محمد الآغا خریده و به همراه سیستم عامل ویندوز توزیع می‌کند. خط‌های ساخته شده توسط محمد الآغا در حروف چینی بسیاری از روزنامه‌ها و مجلات منتشر شده در جهان عرب استفاده می‌شود (یک نمونه خط المعتمد است که در مجله "سيدتي"  بکار رفته است).
درسایت آقای الآغا خط‌های طراحی شده توسط وی عرضه گردیده‌اند بعضی از این خط‌ها بطور مجانی در اختیار علاقمندان گذاشته شده‌اند و برخی دیگر برای فروش عرضه شده‌اند.

نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط‌های مجانی:

خط اندلس (AGA Andalus)، اَندَلُس یا اَندَلوثیا (به اسپانیایی: Andalucía) یکی از ۱۷ بخش خودمختار کشور اسپانیا است. پایتخت آن شهر سویل است. بازمانده‌های فراوانی از معماری موری (مراکشی) در اندلس بجا مانده‌است زیرا این منطقه واپسین دژ مقاومت مورها پیش از بازپس‌گیری این سامان از سوی پادشاهان کاتولیک بود که در سال ۱۴۹۲ تکمیل گشت.
تصویر

خط قرطبه نازک، کلفت (AGA Cordoba Regular)، کوردوبا یا قُرطَبه (به اسپانیایی: Córdoba) شهری در منطقه اَندَلُس در جنوب اسپانیا و مرکز استان کوردوبا در اسپانیا است. «قرطبه» یکی از شهرهای معروف «اندلس» (اسپانیا) و پایتخت حکومت امویان در اندلس بود. از این شهر همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تمدن و فرهنگ اسلامی یاد می‌شود. مسلمانان در این شهر مسجدهای بزرگی را بنا کردند که مهم‌ترین آن مسجد قرطبه در همین شهر بود.
تصویر
تصویر
تصویر

خط گرانادا (AGA Granada)، گرانادا یا غرناطه، مرکز استان گرانادای اسپانیا است. از معروفترین بناهای گراندا کاخ الحمرا است که کاخی است مشرف بر شهر گِرانادا (غرناطه) در اسپانیا، که به عنوان یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های هنر شمال آفریقا (عرب) و شاید یکی از مشهورترین بناهای اسلامی جهان بشمار می‌آید. این بنا شامل چندین قسمت مجزا است که در دوره‌های مختلف ساخته شده‌اند. نام کاخ که به معنای سرخگون است، بنا به نظر بسیاری، از رنگ غالب بر بنا گرفته شده‌است.
تصویر

خط سندباد نازک-کلفت (AGA Sindibad Regular)، سندباد یک چهره داستانی کهن ایرانی است که از او به همراه لقب سندباد دریایی، سندباد دریانورد یا سندباد بحری نام برده شده‌است. داستان سندباد را از دوره ساسانی می‌دانند. این داستان در قصه‌های هزار و یکشب هم گنجانده شده و به میان عربها هم راه یافته‌است و اروپاییان آن را از ایشان گرفته‌اند. داستان سندباد امروزه سوژهٔ چندین فیلم سینمایی و پویانمای گوناگون در جهان شده‌است.
تصویر
تصویر


خط دمشق نازک-کلفت (AGA Mashq Regular)، دَمِشْق یا دِمَشْق (به انگلیسی Damascus) مرکز استان دمشق، دومین شهر بزرگ و پایتخت جمهوری عربی سوریه می‌باشد. این شهر از یک سوی با تپه‌های سنگی و شیب‌دار احاطه شده. در طول قرون متمادی نام‌های خاصی داشته‌است. این امر بیانگر قدمت تاریخی آن که حدوداً به پنج هزار سال پیش می‌رسد، می‌باشد. برای دمشق اسامی زیادی ذکر شده‌است. اولین نام آن «جلق» به علت انتساب به «جیرون بن سعد بن عاد بن ارم بن سام بن نوح جیرون» بوده‌است. پس از آن «ارم ذات العماد» که در قرآن آمده‌است و همچنین «عذرا»، «بیت رامون»، «عین الشرق»، «باب‌الکعبه»، «فسطاط المسلمین» نیز از نامهای دیگر آن است. به نظر برخی مورخان اولین کسی که دمشق را بنا کرد «ارم بن سام بن نوح» بود که در آن زمین باغی ساخت و طرح عمارت انداخت. چون بی نظیر و ضرب المثل بود آن را «باغ ارم» گفتندی.
تصویر
تصویر

خط رشیق نازک-کلفت (AGA Rasheeq Regularمرد نیکو و باریک قد
تصویر

خط قیروان (AGA Kayrawan)، قیروان‏ از شهرهای مهم و تاریخی کشور تونس است. این شهر مرکز استان قیروان در تونس است و نخستین شهری است که اعراب مسلمان در سال ۶۷۰ میلادی در تونس بنا نهادند.قیروان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
تصویر

خط بالون (AGA Balloon)
تصویر

نام خط‌های فروشی:

خط القدس (AGA Alquds)، اورشلیم یا بیت‌المُقَّدَس یا قدس با نام رسمی عربی اورشلیم القدس (به عبری: ירושלים)‏، شهری است میان مدیترانه و دریای مرده و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان. این شهر در هر سه دین بزرگ ابراهیمی، یهودیت، مسیحیت و اسلام مقدس است. اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها هر دو این شهر را پایتخت خود می‌دانند. در متن‌های پهلوی از این شهر با نام اورشلیم (Urišlīm) یاد شده‌است. پس از اسلام در منابع فارسی از این شهر به طور عمده با سه نام «ایلیا»، «اورشلیم (یا اورشلم)» و «بیت‌المقدس یاد شده‌است». در برخی از منابع فارسی این «ایلیاست» که نام عبری شهر دانسته شده‌است و نیز گفته شده‌ است که «اورشلیم» نامی‌است که برخی پارسیان شهر را به آن باز خوانندی. در برخی منابع «ایلیا» یکی سه شهرستان زمین بیت‌المقدس دانسته شده‌است. دو شهرستان دیگر را نام «بلق»ا و «اریحاست». هر دو صورت بیت‌المُقَدَّس و بیت‌المَقْدَس در زبان فارسی به کار رفته‌است. گرچه صورت بیت‌المَقْدَس اصیل‌تر است.
«اورشلیم» برخلاف آنچه ممکن است بدواً به نظر آید توسط عبرانیان بر شهر نهاده نشده‌است بلکه اصلی «اوگاریتی» می‌دارد. البته زبان «اوگاریتی» چون زبان عبری از زبان‌های سامی‌است. نام اصلی شهر قبل از ورود عبرانیان «اوراشالیموم» یا «اوراشالیمو» به معنای «بنیاد شالم» بود. «شالم» نام خدایی از خدایان «اوگاریتی» بود. بعدها عبرانیان این نام را تغییر ندادند چرا که در عبری به معنای «باران صلح» می‌شد.از نگاه دستور زبان عبری، این کلمه از دو بخش «اور» به معنی باران و «شلیم» به معنی صلح و سلام است.

تصویر

خط غزة (AGA Gaza)، نام شهری عرب‌نشین در نوار غزه فلسطین است که در درگیری نیروهای جنبش فتح تحت کنترل گروه حماس در آمد. در انتخابات سال ۲۰۰۵ حماس با رای قاطع در انتخابات شهرداری‌های غزه پیروز شد. جمعیت شهر غزه درحدود ۴۱۰ هزار نفر است که از اعراب فلسطینی تشکیل شده‌است.
تصویر
تصویر

خط ابوظبی (AGA Abu Dhabi)، پایتخت کشور امارات متحده عربی
تصویر

خط دبی (AGA Dubai)، بزرگترین و مدرنترین بندر تجاری خلیج فارس ویکی از امارت‌های تشکیل دهنده امارات متحده عربی
تصویر
تصویر

خط بیروت (AGA Beirut)، پایتخت کشور لبنان
تصویر
تصویر

خط اسکندریه (AGA Alexandria)، اسکندریه (به عربی: الإسکندریة، به یونانی: Αλεξάνδρεια، به قبطی: Rakotə) شهر بندری مهم و دومین شهر بزرگ مصر است. نام شهر از نام اسکندر مقدونی گرفته شده است که پس از فتوحاتش دستور ساخت این شهر را داده بود. در دوره بطلمیوسیان پایتخت بود و بزرگ‌ترین شهر جهان یونانی شناخته می‌شد.
امروزه جمعیت این شهر ۳،۵ تا ۵ میلیون نفر است و دومین شهر بزرگ مصر و پنجمین بندر بزرگ آن بشمار می‌آید. کتابخانه اسکندریه از کتابخانه‌های معروف جهان است.اسکندریه همچنین بخاطر لوله‌های گاز و نفتی که از سوئز به آن ارتباط دارد منطقه صنعتی مهمی بشمار می‌آید.

تصویر
تصویر

خط دمشق (AGA Demashq)، دَمِشْق یا دِمَشْق مرکز استان دمشق، دومین شهر بزرگ و پایتخت جمهوری عربی سوریه می‌باشد. این شهر در طول قرون متمادی نام‌های خاصی داشته‌است. این امر بیانگر قدمت تاریخی آن که حدوداً به پنج هزار سال پیش می‌رسد می‌باشد. برای دمشق اسامی زیادی ذکر شده‌است. اولین نام آن «جلق» و سپس به علت انتساب به «جیرون بن سعد بن عاد بن ارم بن سام بن نوح جیرون» بوده‌است. پس از آن «ارم ذات العماد» که در قرآن آمده‌است و همچنین «عذرا»، «بیت رامون»، «عین الشرق»، «باب‌الکعبه»، «فسطاط المسلمین» نیز از نامهای دیگر آن است. دمشق بود. به نظر برخی مورخان اولین کسی که دمشق را بنا کرد «ارم بن سام بن نوح» بود که در آن زمین باغی ساخت و طرح عمارت انداخت چون بی نظیر و ضرب المثل بود آن را «باغ ارم» گفتند.
تصویر
تصویر
تصویر

خط عمان (AGA Amman)، عَمان یا اَمان پایتخت و پر جمعیت‌ترین شهر کشور اردن است. شمار ساکنین این شهر (به همراه حومه) در برآورد سال ۲۰۰۶ حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بوده است. در زبان فارسی برای اشتباه نشدن نام این شهر با کشور عمان بیشتر از حرف الف استفاده شده و امان نوشته می‌شود.
تصویر

خط بعلبک (AGA Baalbek)، بَعلبَک یکی از شهرهای تاریخی کشور لبنان است. بعلبک در دره بقاع در بلندی ۱۱۷۰ متر از سطح دریا و در شرق رود لیطانی واقع شده است
تصویر

خط بغداد (AGA Baghdad)، بَغْداد (به پهلوی بغ + داد، به معنی: خدا داد)، بزرگ‌ترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار دارد. در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دورهٔ عباسیان شروع می‌شود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود.
تصویر

خط دوحه (AGA Doha)، پایتخت امیرنشین قطر در خلیج فارس
تصویر
تصویر

خط جده (AGA Jeddah)، جده (به عربی: مدینة جَدّة)‏، شهری است در غرب کشور پادشاهی عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان. این شهر بر کرانهٔ دریای سرخ قرار دارد، به «عروس البحر الأحمر» یا «عروس دریای سرخ» ملقب است. شهر جده در منتصف ساحل دریای سرخ واقع شده‌است. این شهر پایتخت اقتصادی وگردشگری عربستان سعودی است.
تصویر

خط ریاض (AGA Riyadh)، ریاض (به عربی: الریاض)‏، پایتخت کشور عربستان سعودی است. ودر نجد واقع شده‌است، ویکی از آبادترین و پررونق‌ترین شهرهای عربستان سعودی است. دانشگاه ملک سعود بزرگترین و قدیمی‌ترین دانشگاه که در کشور عربستان سعودی است در شهر ریاض قرار دارد. از بارزترین نمادهای کشور عربستان برج المملکة و برج الفیصلیة در این شهر واقع می‌باشند.
تصویر

خط مسقط (AGA Masqat)، مسقط پایتخت کشور پادشاهی عمان است. عمان بندری است که بر ساحل دریای عمان واقع است
تصویر

خط بنغازی (AGA Benghazi)، بِنغازی یا بن‌غازی نام دومین شهر پرجمعیت لیبی و بندری در شرق آن کشور است. شهر بنغازی بر کرانه «خلیج سیدرا» واقع شده‌است. بندر امروزی بنغازی در فاصله کمی از جنوب غربی یک شهر کهن یونانی به نام برنیس قرار گرفته‌است که بدست برادر شاه «سیرن» بنیاد شده بود. منطقه سیرن و بخش‌هایی از شمال آفریقا در روزگاران باستان صحنه کشاکش نظامی میان شاهنشاهی ایران و یونانیان بود. نام امروزی این بندر از نام یکی از بزرگان محل به نام غازی (سیدی غازی) گرفته شده‌است که پیرامون سال ۱۴۵۰ میلادی درگذشت. پس از او نام این شهر به بنی‌غازی و سپس به بنغازی دیگرگون شد. در تظاهراتی که با الهام گرفتن از قیام‌های مصر و تونس در لیبی نیز آغاز شد و رو به گسترش نهاد، شهر بنغاری دومین شهر بزرگ لیبی خاستگاه اولین ناآرامی‌ها و اعتراضات برای براندازی رژیم ۴۲ ساله سرهنگ قذافی بود
تصویر
تصویر

خط کوفه (AGA Kufa)، کوفه یکی از شهرهای کشور عراق است. این شهر در ۱۷۰ کیلومتری جنوب بغداد و در استان نجف واقع شده‌است. کوفه در پی تازش عرب‌ها به ایران به عنوان پایگاهی برای لشکرکشی عرب‌ها به ایران راه اندازی شده بود. این شهر مدتی پایتخت علی بن ابیطالب بود و به همین دلیل جایگاه ویژه‌ای در نزد شیعیان دارد. مسجد کوفه از بناهای مهم این شهر و زیارت‌گاه شیعیان است. پارچه‌ای را که مردان عرب به سر می‌اندازند و چفیه نام دارد برخاسته از این شهر است.
ناصرالدین شاه در سفرنامه خود به عتبات، ماجرای سفر خود به این شهر را این‌گونه شرح می‌دهد: روز جمعه پانزدهم رمضان ( برابر با ۲۴ شهریور ۱۲۴۹ هجری خورشیدی )، امروز صبح سوار شده رفتیم به مسجد کوفه. داخل خرابه‌های کوفه شدم. الحمدلله که شهری است خراب! به‌جز تل خاک چیزی نیست. از آب فرات ... به اینجا نهر می‌کشند. باغ و نخلستان و سبزی‌کاری‌های خوب از هر قسم دارد. میوه‌جات، کاهو، درخت گزهای بزرگ، از هر جور درخت کاشته‌اند. بسیار خوب زراعت می‌شود. کل رعیتش هم از عجم است، بوشهری، خراسانی، اصفهانی، تبریزی، از همه ولایات آمده اینجا زراعت می‌کنند.

تصویر

خط عدن (AGA Aden)، عَدَن یکی از جنوبی‌ترین شهرهای یمن است، و مرکز استان عَدَن در کشور یمن در شبه جزیره عربستان است. این شهر در ساحل خلیج عدن واقع شده‌است. شغل بسیاری از مردم شهر عدن ماهیگیری و کشتی سازی است. عدن یکی از مهمترین بندرگاهای یمن جنوبی است. مورخان تاریخ پیدایش بندر یمن را تا ۵۰۰۰ سال برآورد میکنند.
تصویر
تصویر

خط عنوان (AGA Onwan)، عنوان یعنی تیتر
تصویر

خط کویت ( AGA Kuwait)، تاریخ بنای کویت به شیخ برّاک بن غریر آل‌حمید، شیخ قبیلهٔ بنی خالد و حاکم امارت احساء می‌رسد که در اواخر سال ۱۱۱۰ هجری قلعه‌ای را با نام کوت برای ذخیرهٔ آذوقه و همچنین انبار کردن اسلحه بنا کرد که بعدها نام کویت از آن گرفته شد و سپس این شهر در عهد شیخ سعدون بن محمد آل‌حمید به خاندان آل صباح بخشیده می‌شود. بازرگانی کویت در قدیم بیشتر بدست ایرانیان به ویژه مردم فارس و خوزستان انجام می‌شد. در آغاز رشد شهر، چند صد خانوار بهبهانی نیز از هر صنف در این بندر ساکن شدند.
تصویر

خط مشمش (AGA Mishmish)، مشمش به معنی زردآلو
تصویر
تصویر

خط برقوق (AGA Barqooq)، برقوق به معنی هلو
تصویر

خط حسن (AGA Hasan)
تصویر

خط حازم (AGA Hazem)
تصویر


خط زخرف (AGA Zokhrof)، زخرف به معنی«تزیین» است، مزخرف یعنی تزیین شده
تصویر


خط کراس (AGA Korras)، بمعنی دفتر
تصویر

لازم به ذکر است که گرچه این خط ها حروف ویژه زبان فارسی را در خود دارند ولی با حرف «ی» فارسی مشکل دارند.

آدرس سایت: http://almedia.net

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
پاسکال الزغبی
تصویر


تحصیلات و حرفه:
طراح و سازنده خط دیجیتالی پاسکال الزغبی اهل لبنان است. وی که متولد سال ۱۹۸۰ در بیروت است و به نسل جدید طراحان و سازندگان خط عربی و فارسی تعلق دارد. وی فوق لیسانس خود را در زمینه خط و رسانه از آکادمی سلطنتی هنر در شهر لاههٔ هلند گرفته است. همچنین وی دارای لیسانس هنر از دانشگاه خصوصی نتردام در لبنان می‌باشد.
پاسکال از سال ۲۰۰۶ به آموزش دوره های تایپوگرافی و طراحی گرافیک در موسسات آموزش عالی از جمله دانشگاه آمریکایی بیروت (AUB)، دانشگاه آمریکایی لبنان (LAU) مشغول به کار است. همچنین تعداد زیادی کارگاه آموزشی در زمینه طراحی خط عربی و تایپوگرافی تشکیل داده است. وی دارای شرکتی بنام 29letters در بیروت است. پاسکال به همراه Don Stone Karl از نویسندگان کتابی است به نام "Arabic Graffiti".
در کارهای وی نیز به نشانه‌های برمی‌خوریم که نشان از نوآوری‌های در این زمینه است. بنظر می آید که بیشترین دغدغهٔ وی در هنگام طراحی خط‌های خود، هماهنگی و انسجام آن با معادل لاتین آن باشد. بعنوان نمونه می‌شود از خط 29LT Baseet نام برد که در آن پاسکال سعی کرده که با خط FFSeria که سازنده آن Martin Majoor هلندی است انسجام و هماهنگی کامل ایجاد نماید. پاسکال زغبی در پروژه Typographic Matchmaking 01 که بنیاد خط یا Khatt Foundation متولی آن است فعال بوده است . از اهداف پروژه خط Typographic Matchmaking 01 ساخت خط‌های عربی/فارسی است که بطور کامل با خط‌های لاتین همخوانی داشته باشند.
پاسکال زغبی تعداد زیادی خط دیجیتالی طراحی و تولید نموده است. کارهای وی در این زمینه را می‌شود به دو دسته تقسیم کرد؛ ساخت خط بطور انحصاری به سفارش مؤسسات مختلف و دسته دیگر خط‌هائی که برای فروش به عموم ساخته و عرضه شده‌اند.

نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:
خط‌های انحصاری:

خط شواطی (Shawati)، برای مجله دوزبانه شواطی، در کشور امارات
تصویر
تصویر

خط دروید ارابیک (Droid Arabic)، این خط به سفارش شرکت گوگل ساخته شده است و در محصولات این شرکت مانند سیستم عامل آندروئید اصدار ۴ و کروم بکار رفته است و از سایت گوگل در دسترس همگان است
تصویر

خط متحف (Mathaf)، به معنی موزه، این خط به سفارش موزه هنرهای معاصر در قطر ساخته شده است
تصویر

خط اف اکس (FX Arabic)، این خط، که نوعی خط نسخ ساده می‌باشد، به سفارش شرکتی بنام شرکت حمل و نقل بین‌المللی ساخته شده است
تصویر

خط ندا دبس (Nada Debs)، این خط، که نوعی ساده از خط کوفی است، به سفارش شرکتی به همین نام ساخته شده است. این شرکت کارش طراحی ساختمان و دکوربندی درون ساختمانی است
تصویر

خط امارات (Imarat)، این خط به سفارش «روزنامه الامارات الیوم» در دبی طراحی و ساخته شده است
تصویر
تصویر

خط رویه (Al Rouiya)، رویه به معنی «اندیشه، تأمل“ است. این خط به سفارش «روزنامه الروئیه» در کویت ساخته شده است
تصویر
تصویر

خط الوطن (Al Watan)، الوطن به معنی میهن است. این خط به سفارش «روزنامه الوطن» عربستان سعودی طراحی و ساخته شده است
تصویر
تصویر

خط همسه (Hamsa)، همسه به معنی«زمزمه» است. این خط که نوعی خط نسخ می‌باشد با همکاری طراح خط هلندی Erik Van Blokland و معماری بنام «جمانا جبری» در چهارچوب پروژه Typographic Matchmaking 01 ساخته شده است
تصویر

خط‌های عمومی:

خط آزر (29LT Azer)، این خط که به معنای «آزَرَ» به معنای کمک، مدد و یاری است از ریشه: «زر» ، امتزاجی از خط نسخ و کوفی است. این خط از زبانهای عربی، فارسی، اردو و زبانهای لاتین پشتیبانی می‌کند و در ۵ سبک مختلف عرضه می‌گردد
تصویر

خط بکره (29LT Bukra)، بکره به معنی«فردا» می‌باشد. این خط نوع ساده شده‌ای از سبک کوفی می‌باشد
تصویر

خط بسیط (29LT Baseet)، بسیط یعنی«ساده». این خط امتزاجی است از سبک نسخ جدید و کوفی مدرن
تصویر

خط مصیره (29LT Massira)، این خط امتزاجی است از خط دستنویس و رقعه که پاسکال آنرا بعنوان پروژه فارغ التحصیلی خود از دانشگاه هلندی ساخته است
تصویر

خط نازک (29LT_UA_Neo_N)
تصویر

خط کلفت (29LT_UA_Neo_B)
تصویر

خط دروئید نسخ (Droid Naskh)، به توضیح خط Droid Arabic مراجعه شود
تصویر

خط اف اف سریا ارابیک (FF Seria Arabic)، به توضیح خط FFSeria در بالا مراجعه شود
تصویر


آدرس سایت:
http://www.29lt-fonts.com

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
دکتر نادین شاهین
 
تصویر



تحصیلات و حرفه:
نادین شاهین از طراحان و خط سازان نسل جدید است. علاوه بر عنصر نوآوری که ویژه خط سازان این نسل است، از دیگر از ویژگیهای خط سازان این نسل سواد آکادمیک آنها در همین زمینه و مطالعه سیستماتیک آنها در باره مکانیسم سیستم نوشتاری عربی، ساختار خط و تطابق خط‌های عربی با همسانان لاتین آنهاست. این مشخصات را می شود در کارهای نادین نیز مشاهده نمود.

نادین متولد ۱۹۷۹ در بیروت، لبنان است. وی لیسانس خود را در رشته طراحی گرافیک در سال ۲۰۰۰ از دانشگاه آمریکایی بیروت گرفته و فوق لیسانس خود را در رشته طراحی خط از دانشگاه Reading در انگلستان بدست آورده است. مطالعات وی در دوره فوق لیسانس بر امکان تولید خط عربی و انسجام و هارمونی آن با نوع لاتین آن متمرکز بوده است. نتیجه کار وی برای پایان نامه دوره فوق لیسانس تولید خطی بوده است بنام کوفیه Koufiya. وی در سال ۲۰۰۵ بعنوان استاد میهمان در دانشگاه آمریکایی دبی و نیز دانشگاه آمریکایی بیروت طراحی خط عربی را تدریس نموده است. در همین سال به استخدام شرکت لینوتایپ آلمانی به عنوان متخصص در خط عربی درآمده است و از آن هنگام نیز در آلمان زندگی می‌کند. در سال ۲۰۱۲ دانشنامه دکترای خود را از دانشگاه لیدن در هلند دریافت داشته است . عنوان تز دکترای وی مطالعاتی در خوانایی رسم الخط عربی است. نادین تا کنون ۱۰ خط عربی تولید کرده است. از این تعداد ۲ عدد خطی است که وی به سفارش موسسات مختلف ساخته و هشت دیگر خط‌های است که توسط شرکت لینویایپ برای فروش عرضه شده است.
یازدهمین خط وی اما، که در دست طراحی است، قرار است که کاری باشد بسیار بزرگ.

چنانکه از نام خط‌های تولید شده توسط نادین برمی آید، این خط‌ها به نحوی تولید شده‌اند که با همتای لاتین خود بیشترین هماهنگی و انسجام داشته باشند. مثلا خط Frutiger Arabic هم آهنگ با خط Frutiger از ساخته‌های طراح بزرگ خط آدریان فروتیگر سویسی است. نسخه عربی این خط با همکاری نزدیک فروتیگر و نادین ساخته شده است. همین مثال در مورد باقی خط‌های نادین، به استثنای ۳ تا ۴ عدد از خط‌های وی صدق می‌کند. اما پروزه بزرگ در حال اجرا طراحی و ساخت نسخه عربی خط Zapfino می‌باشد.

تصویر

خط Zapfino توسط استاد مُسَلَم خط و تایپوگرافی لاتین پروفسور Hermann Zapf آلمانی در سال ۱۹۹۸ ساخته شده است و در آن هنگام با سیستم عامل اپل MacOS عرضه گردیده است. پروفسور Zapf تا کنون بیش از ۳۰ خط مختلف طراحی کرده و آنها را عرضه نموده است. برای تجلیل از وی، دولت فدرال آلمان در سال ۲۰۱۰ نشان ویژه خدمت یا Order of Merit به آلمانی Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland که برای تجلیل از خدمات افراد برجسته جامعه مانند افسران ارتش، دانشمندان، هنرمندان و ادیبان داده می‌شود، اعطا نمود.

تصویر

آشنایی نادین با پروفسور Zapf به هنگام کار در شرکت لینوتایپ بر می‌گردد. در واقع نادین برای خط Palatino‌ی Zapf معادل عربی آنرا طراحی و تولید نموده و البته اینکار با همکاری Zapf و تحت نظارت وی انجام گرفته است. همین آشنایی بود که Zapf به نادین پیشنهاد طراحی و ساخت همسان عربی برای خط Zapfino داده است. با یک نگاه به خط Zapfino فرد پی می‌برد که ساختن معادل عربی برای این خط البته امر ساده‌ای نیست، لذا در وهلهٔ اول نادین از انجام آن عذر می‌خواهد ولی گویا Zapf وی را تشویق به آغاز کار می‌کند. از مسایلی که برای اینکار مورد بحث قرار می‌گیرد مساله جهت شیب نسخه عربی خط Zapfino است. نسخه لاتین این خط شیبش به سمت جلو است (در جهت نوشتاری آن). آیا می‌باید شیب نسخه عربی آن نیز به سمت نوشته شدن آن یعنی به سمت چپ باشد؟ در اینصورت این دو خط جهت شیبشان متضاد و شاخ به شاخ خواهد بود! اگر جهت شیب نسخه عربی برعکس این باشد وضع به چه صورت خواهد بود؟ چه خط مرجعی را می شود به عنوان الگو برای ساخت نسخه عربی Zapfino در نظر گرفت؟ آیا خط نستعلیق می‌تواند نقطه عزیمتی برای اینکار باشد؟ به هرحال اینگونه بحث‌ها انجام می‌گیرد (و احتمالا تا زمان اتمام کار و ارا ئه آن نیز مورد بحث خواهد بود). نتیجه این می‌شود که مرجع و نقطه الهام خط نستعلیق باشد و شیب نسخه عربی نیز به سمت راست خواهد بود. پس از مدتی نادین تعدادی حروف عربی را طراحی می‌کند و طرح را به پروفسور Zapf ارایه می‌دهد که مورد تایید وی قرار می‌گیرد. به هرحال این پروژه در حال انجام است و نمونه حروف پیشنهادی را که توسط نادین شاهین طراحی شده را می شود در همینجا مشاهده کرد.


نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط بادیه (Badiya)، بادیه یعنی«بیابان»، ساخته شده در سال ۲۰۰۷
تصویر
تصویر

خط فروتیگر عربی (Frutiger Arabic)، با همکاری خطاط مشهور سوئیسی Adrian Frutiger
تصویر
تصویر

خط جنه (Janna)، جنة به معنی بهشت ساخته شده در سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷
تصویر

خط کوفیه (Koufiya)، ساخته شده در سال ۲۰۰۳
تصویر

خط پلاتینو عربی (Palatino Arabic)، با همکاری Hermann Zapf و Akira Kobayashi در سال ۲۰۱۰
تصویر
تصویر
تصویر

خط یونیورس نکست عربی (Univers® Next Arabic)، با همکاری خطاط معروف سوئیسی Adrian Frutiger در سال ۲۰۱۱
تصویر
تصویر

خط نئو هلوتیکا عربی (Neo San® Arabic)، با همکاری Max Miedinger خطاط معروف سوئیسی

خط نیو هلوتیکا عربی (Neue Helvetica® Arabic)، با همکاری Max Miedinger خطاط معروف سوئیسی
تصویر

خط دین نکست عربی (DIN Next™ Arabic)، با همکاری Akira Kobayashi خطاط ژاپنی در سال ۲۰۱۱
تصویر
تصویر

خط زفینو عربی (Zapfino Arabic)، طرح پیشنهادی، در دست طراحی و ساخت با همکاری استاد مُسلم خطاطی پروفسور Hermann Zapf آلمانی
تصویر
تصویر


خط‌های اختصاصی و سفارشی:

خط بریتوس (Berytus)، نوعی خط کوفی با همکاری Gerard Unger هلندی
تصویر
تصویر

خط جبران ۲۰۰۵ (Gebran2005)، *به توضیح زیر مراجعه شود
تصویر
*جـِبران تُوینی مدیر روزنامه النهار  (تاسیس ۱۹۳۳ میلادی) و نماینده مجلس لبنان بود. جبران توینی صبح دوشنبه، ۲۱ آذرماه ۱۳۸۳ بر اثر انفجار یک خودروی بمب‌گذاری شده هنگام عبور کاروان حامل او در شرق بیروت کشته شد. عوامل حکومت سوریه عامل این ترور بودند. در همان سال (۲۰۰۵) رفیق حریری نخست وزیر لبنان و نیز سمیر قصیر روزنامه نگار معروف در روزنامه النهار به همین شیوه به قتل رسیده بودند. اسباب این ترورها مواضع این افراد مبنی بر پایان دادن اشغال لبنان توسط سوریه بوده است.

آدرس سایت:
http://www.arabictype.com

♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح:
Thomas Milo ، توماس میلو

تصویر



تحصیلات و حرفه:
گرچه توماس میلو نه عرب است و نه فارس ولی نقش وی در فراهم نمودن خوشنویسی در محیط رایانه بسیار برجسته است. کار بزرگ توماس میلو، علاوه بر طراحی و ساخت خط‌های بسیار زیبا که در برخی موارد با کارهای استادان بزرگ خط عربی-فارسی قابل مقایسه است، فراهم کردن زیربنای نرم افزاری است برای انجام و تسهیل خوشنویسی در محیط رایانه. کسانی که در زمینه خوشنویسی رایانه‌ای تجربه دارند و در این زمینه مطالعات علمی انجام داده اند به این نتیجه رسیده‌اند که صرف طراحی و تولید خط‌های رایانه‌ای راهگشای انجام صحیح خوشنویسی نیست. برای اینکار، ورای طراحی حروف زیبا، به امکانات پیشرفته نرم‌افزاری نیز نیاز است. برای پاسخ به این نیاز بود که توماس میلو با همکاری خانم میریم سامرز ابتدا در سال ۱۹۸۶ فانتی را تهیه کرد بنام Dynamic Ruq'ah typeface که به آن عنوان فونت هوشمند داد.اینکار در کنار طراحی و ساخت خط، به کمک نوشتن الگوریتمی بود که از امکانات موجود در سیستم عمل مایکروسافت موسوم به Object Linking and Embedding (OLE) server استفاده می‌نمود و از اینطریق سعی می‌کرد که محدودیتهای استفاده صرف از فونت را کاهش دهد. اما اشکال کار در این بود که اجرای این خط هوشمند محدود بود به سیستم عمل ویندوز. همین تلاشها در مرحله تکامل خود منجر به ساخت افزونه‌ای برای برنامه پیج میکر نسخه خاورمیانه PageMaker ME شد. این افزونه در واقع موتوری بود برای افزودن امکانات تایپوگرافی به برنامه نشر روی میزی «پیج میکر خاورمیانه» این موتور نرم افزاری به ACE (Arabic Calligraphic Engine) موسوم است. با معرفی نسخه خاورمیانه‌ای نرم افزار InDesign توسط شرکت ادوبی، شرکت DecoType با همکاری شرکت فرانسوی WinSoft افزونه دیگری برای این برنامه عرضه کرد بنام «تصمیم». «تصمیم»، راهنمای گرافیکی ویژه‌ای را به برنامه «ایندیزاین» می‌افزود که توسط آن به کاربر امکان پیاده سازی عناصر خوشنویسی در متن عربی/فارسی تحریر شده در این برنامه را می‌داد. از امکانات این برنامه، علاوه بر وجود ترکیبات فراوان حروف، امکان بسیار دقیق جابجایی حروف، نقطه و اعراب و اِعمال کشیده در متن را می‌شود نام برد. این افزونه با تعدادی فونت عرضه می‌گردد که هرکدام نماینده سبکی هستند در خوشنویسی عربی/فارسی. مثلا «خط نسخ »به شیوه نگارش عثمانی، «خط امیری» که بازسازی خطی است که در مصر برای چاپ کتاب قرآن و دیگر مخطوطات از آن استفاده می‌شده است، «خط رقعه» که خطی است که عربها بصورت روزمره برای نوشتن از آن استفاده می‌نمایند و خط «نستعلیق». در اهمیت برنامه «تصمیم» همان بس که به گفته یک خطاط خوشنویس لبنانی بنام «سمیر حداد» اشاره کنیم که گفته با عرضه برنامه خوشنویسی «تصمیم» دیگر کار ما کساد شده است چرا که توسط این برنامه، افراد عادی بدون هیچ گونه مهارت خوشنویسی، متونی زیبا می‌توانند تولید نمایند.
تصویر


توماس میلو را می شود یک انسان چند وجهی دانست. وی متولد شهر آمستردام در هلند است. پس از پایان دوره دبیرستان، وارد دانشگاه آمستردام شد و در آنجا به مدت ۴ سال زبانها اسلواکی، روسی، بلغاری و زبان مقدونه‌ای را آموخت. پس از آن به مدت ۶ سال در دانشگاه «لیدن» هلند، زبانهای ترکی؛ از جمله ترکی عثمانی و ترکی مدرن، زبان آذری، و زبان عربی؛ با لهجه های مصری، لبنانی و مغربی را مطاله کرد. پس از آن با گرفتن گواهینامه رانندگی خودروهای سنگین به استخدام یک شرکت حمل و نقل هلندی که در عربستان سعودی مستقر بود، در آمد. کار وی در سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۷ حمل بار بین ترکیه و عربستان سعودی بوده است. در مسیر همین رفت و آمدها بود که وی می‌توانست زبانهای ترکی و عربی را که در دانشگاه آموخته بود در تماس با همکاران راننده‌اش و مردم عادی تمرین نماید.

توماس میلو به ۱۴ زبان زنده و مرده دنیا آشناست، از جمله:
•زبان هلندی (زبان مادری وی)
• زبان انگلیسی
•زبان آلمانی
• زبان فرانسوی
•زبان عربی (با لهجه‌های مختلف)
•زبان ترکی
•زبان روسی
•زبان بلغاری
•زبان ترکی عثمانی (رایج در مقطع ۱۵۰۰ تا ۱۹۲۸ میلادی)
•زبان آذربایجانی
•زبان لاتین
•زبان یونانی قدیم (رایج تا ۱۴۵۳ میلادی)
•زبان فارسی
•زبان اردو


وی در دهه هشتاد میلادی در گرماگرم جنگهای داخلی لبنان به استخدام ارتش پادشاهی هلند در آمده و از آن طریق و با درجه سروانی به نیروهای پیاده نظام هلندی حافظ صلح سازمان ملل در جنوب لبنان ، به عنوان مترجم عربی-هلندی پیوست.

گر چه من سعی کرده‌ام که از هیچ عکسی خارج از موضوع تایپوگرافی دیجیتال در نوشتن این مطلب استفاده کنم ولی در رابطه با «توماس میلو»، بدلیل جالب بودن این موضوع برای خودم،استثنا قائل شده و عکسهایی از دوران خدمت وی در UNIFIL در لبنان را در اینجا قرار می‌دهم.
تصویر

در سال ۱۹۸۵ «توماس میلو»، به همراه خانم «میریم سامرز» و همسر وی «پتر سامرز»، شرکت DecoType را پایه گذاری کردند. دکوتایپ در ابتدا تعدادی خط عربی/فارسی ساخت و به بازار عرضه نمود. بعنوان نمونه می‌شود از خط DTP Naskh نام برد (حروف DTP مخف DecoType Professional می‌باشد). از این خط ۳۱ استایل مختلف تهیه گردید. شرکت مایکروسافت لایسنس تعداد محدودی از این خط را خرید و به همراه اصدار ۶ برنامه ورد برای ویندوز به کاربران عرب و فارس زبان ارائه نمود. نیز به همراه برنامه PageMaker 5.5 ME خط DTP Naskh ارائه گردید. این نسخه از برنامه «پیج میکر» به امکانات نرم افزاری ACE شرکت دکوتایپ مجهز بود و به کمک آن، امکانات تایپوگرافی که تا آن هنگام بروی کامپیوتر بی‌سابقه بود در اختیار کاربر قرار می‌داد. به کار بردن درست امکان کشیده و تنظیم اعراب متناسب با کشیدگی حروف؛ مثلا کشیدگی فتحه به همراه کشیدگی حرفی که روی آن قرار دارد را از مشخصات این برنامه دانست. از دیگر فونت‌هایی که در این مدت ساخته شد می‌شود از خط DecoType Ruq‘ah و DecoType Thulth نام برد.

گذاشته از فعالیت در زمینه خوشنویسی کامپیوتری، «توماس میلو» فعالانه با کنسرسیوم یونیکد همکاری کرده است. آغاز این همکاری‌ها به سال ۱۹۸۸ بر می‌گردد. در ۳ دوره از کنفرانس سالانه یونیکد سخنرانی افتتاحیه را وی ایراد نموده است. در سال ۲۰۰۰ جایزه ویژه کنسرسیوم یونیکد با نام Unicode Bulldog Award به پاس خدمات وی به بنیاد یونیکد و تلاش وی در زمینه معرفی یونیکد و اشاعه این تکنولوژی، اهدا گردیده است.

جوایز:

• جایزه Unicode Bulldog Award
• جایزه The Dr. Peter Karow Award، برای طراحی و ساخت موتور تایپوگرافی ACE
• جایزه Letter.2 Award، به همراه «میریم سامرز» و «پتر سامرز» برای طراحی و ساخت خط نستعلیق و زیرساخت نرم‌افزاری مربوط به آن در برنامه خوشنویسی «تصمیم».

نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

در اینجا این توضیح لازم است که بسیار دشوار است که کارهای انجام شده توسط «توماس میلو» را از کارهای «میریم سامرز» جدا کرد. چرا که ایندو بطور بسیار فشرده در انجام پروژه‌ها انجام شده در شرکت دکوتایپ با هم همکاری کرده اند.

خط دکوتایپ نسخ (DecoType Naskh)، ساخته شده در سالهای ۱۹۹۳-۲۰۰۴.کار ساخت خط نسخ توسط «توماس میلو» مراحل مختلفی را طی کرده است. از زمان اصدار اولیه این خط ، در اوایل دهه ۸۰ که شرکت مایکروسافت امتیاز استفاده محدود از آنرا خرید تا نسخه ایکه به همراه برنامه تصمیم عرضه می گردد بیش از ۱۰ سال می‌گذرد. در این مدت این خط مراحل تکاملی خود را گذرانده و به خطی چه از لحاظ زیبای شناسی و چه از لحاظ تکنیکی، عالی تبدیل شده است. برای مقایسه تغییرات آن به عکس پایین مراجعه شود.

تصویر


خط دکوتایپ ثلث (DecoType Thulth)، ساخته شده در سال ۱۹۹۲

تصویر

برنامهٔ«تصمیم»: «تصمیم»، که از لحاظ لغوی به معنای «طراحی» است، را می‌شود شاهکار «توماس میلو» و همکارانش در شرکت دکوتایپ به شمار آورد. «تصمیم» در واقع برنامه‌ای مستقل نیست بلکه افزونه‌ایست برای نسخه خاورمیانه‌ای برنامه ایندیزاین (Adobe Indesign ME). افزونهٔ «تصمیم» چنان امکانات پیشرفته خوشنویسی عربی/فارسی را به برنامهٔ ایندیزاین می‌افزاید که اگر نگوییم بی‌سابقه است ولی‌شود بجرأت گفت که در محیط رایانه کم سابقه است.

البته در اینجا شاید اشاره به موضوع نیز بیجا نباشد که مدتها قبل از ارائه افزونهٔ «تصمیم»، بعضی از شرکت‌های ایرانی برنامه‌هائی را برای انجام خوشنویسی و خوشنگاری در محیط کامپیوتر عرضه کرده بودند که از جمله می‌شود به نرم‌افزار «کلک» و «زرنگار» توسط شرکت «سینا سافت»، برنامهٔ «میرعماد» و «قلم‌برتر» توسط شرکت نرم‌افزاری مریم اشاره کرد. متاسفانه شرایط دشوار سیاسی اجتماعی که اکنون بیش از ۳۰ سال است که در کشور ما حاکم می‌باشد امکان پرورش این گونه ابتکارات و خلاقیتها را نمی‌دهد. در شرایط متلاطم سیاسی امکان سرمایه‌گذاری طولانی مدت با تضمین بازدهی مادی بنحوی که بشود از آن طریق زندگی آرامی را برای افراد دست اندرکار فراهم شود ممکن نیست. افزون برآن فرهنگ چپاول نرم‌افزار در بین عامهٔ مردم و عدم احترام به حقوق ملکیت فکری تولید کنندگان نرم‌افزار نیز سد راه پیشرفت در این زمینه است.

من متاسفانه شخصا از برنامه ایندیزاین توام با افزونهٔ «تصمیم» استفاده نکرده‌ام لذا برای معرفی بعضی از امکانات آن متوسل به عکسهائی شده‌ام که بخشا از راهنمای این نرم‌افزار است و بخش دیگر تصاویریست که در اینترنت اینجا و آنجا یافته‌ام.

عکس زیر نشان دهنده امکانات شکل‌دهی متنوع حروف و کلمات مانند امکانات كسیدگی حروف، انتخاب نوع نقطه‌گذاری (دو نقطهٔ افقی یا عمودی) و … است
تصویر

دو عکس زیر نمایشگر پالت اعراب‌گذاری است که کاربر می‌تواند از طریق آن به دلخواه اعراب‌گذاری مناسب را برای متن انتخاب نماید
تصویر
تصویر

آخرین عکس نیز امکانات پردازش سبک نوشتاری نستعلیق را توسط افزونه «تصمیم» در محیط برنامه ایندیزاین خاورمیانه نشان می‌دهد
تصویر



آدرس سایت:
http://www.decotype.com

مقالات، سخنرانی‌ها، ……
Arabic Script Grammar - Y: An archigrapheme analysed:
http://www.youtube.com/watch?v=P8CYAhwG5K

The rôle of Dutch Arabic Typography in Middle Eastern Printing:
http://www.youtube.com/watch?v=1lJsfUQ-qqw

DecoType, ACE and Tasmeem: Font technology, Layout-engine and Showcase:
http://river-valley.tv/decotype-ace-and ... technology

Arabic Scripts:
http://river-valley.tv/arabic-scripts

Tasmeem, design; explores the limits of Arabic Typography the origin of the concept, how it was realized and how it works:
http://river-valley.tv/tasmeem-design-e ... typography


♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧


نام طراح خط:
Mirjam Somers، میریم سامرز
 
تصویر


تحصیلات و حرفه:
«میریم سامرز» را باید یکی از ارکان مهم تشکیل دهنده شرکت DecoType دانست. وی اکثر فونت‌هائی که توسط این شرکت عرضه شده است را طراحی کرده و آنها را ساخته‌است. در واقع بجز خط دکوتایپ نسخ و دکوتایپ ثلث، کار ساخت باقی فونت‌های این شرکت بعهده وی بوده است.

خانم «سامرز» نیز اهل هلند می‌باشد. وی تحصلات خود را در آکادمی هنر St Joost در شهر Breda در جنوب هلند آغاز کرد. در همین جا بود که وی در دروس دو تن از خوشنویسان هلندی بنامهای Chris Brand و Jan van den Bouwhuysen شرکت کرده و با اصول خوشنویسی آشنا گردید. پس از دو سال تحصیل در آکادمی مذبور وی به آکادمی هنرهای زیبا و طراحی Gerrit Rietveld Academy واقع در شهر آمستردام وارد گشت و از آن در سال ۱۹۷۴ بعنوان طراح آرشیتکت فارغ التحصیل گردید. وی مدتی بعنوان نجار و تایپوگراف آزاد مشغول بکار شد. در سال ۱۹۸۲ «میریم» به کمک «توماس میلو»، که با زبان عربی آشنائی داشت، سعی در ساخت حروف الفبای عربی از طریق برش چوب (احتمالا به منظور آموزش الفبای عربی) داشت. با ترکیب کردن چیدمانهای مختلف حروف عربی، که به سبک «رقعه» رسم شده بود، فرد می‌توانست کلمات عربی را بسازد. برای اینکار تعداد حروف این سبک نوشتاری را به ۷۰ عدد تقلیل داده بودند. اندکی بعد است که ایده طراحی و ساخت حروف عربی برای استفاده از آن در محیط رایانه زاده می‌شود. اینکار به کمک آقای «پتر سامرز»، همسر «میریم» که مهندس هواپیما بود و به برنامه نویسی آشنا، به عمل در می‌آید. این در واقع نقطه آغازی است برای همکاری بین «میریم سامرز»، «پتر سامرز» و «توماس میلو» و تشکیل شرکت تایپوگرادفی DecoType در سال ۱۹۸۵، همکاری‌ایکه تا به امروز برقرار است و نتیجه آن نوآوریهای بدیعی است در زمینه تایپوگرافی کامپیوتری برای زبانهای عربی/فارسی و دیگر زبانهای مشابه.

نام و نمونهٔ فونت‌های ساخته شده توسط این طراح:

خط دکوتایپ رقعه (DecoType Ruq'ah )، از سال ۱۹۸۶ تا سال ۲۰۱۱
تصویر

خط دکوتایپ امیری (DecoType Emiri)، ساخته شده در سال ۲۰۱۱، نسخه بازسازی شده خط امیری که در چاپخانه امیریه برای چاپ قرآن و سایر کتب از آن استفاده می‌شد. تاسیس چاپخانه امیریه (المطابع الأميرية) یا چاپخانه بولاق به بیش از ۱۸۷ سال پیش یعنی در سال ۱۸۲۰ میلادی و در عهد محمد علی پاشا، پادشاه مصر می‌رسد. میریم با همکاری توماس میلو با مراجعه به حروف سربی بازمانده از این چاپخانه تاریخی آنها را مورد مطالعه قرار می‌دهد و سپس با استفاده از تکنولوژی مدرن سعی در احیای این شیوهٔ قدیمی نسخ می‌نماید. نتیجهٔ این مطالعات و کوشش ساخت دیجیتال خط «امیری» است که به همراه بستهٔ نرم‌افزاری «تصمیم» به علاقمندان عرضه می‌گردد.
تصویر

تصویر

خط دکوتایپ نستعلیق (DecoType Nastaliq)، ساخته شده در سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰
تصویر

خط دکوتایپ قارنداش (DecoType Qarandash)
تصویر

جوایز:

• جایزه TDC2 2010 Award، برای طراحی خط نستعلیق برای برنامه «تصمیم» (The Type Directors Club).
• جایزه Letter.2 Award ، («Association Typographique Internationale «ATypI)، به همراه «توماس میلو» و «پتر سامرز» برای طراحی و ساخت خط نستعلیق و زیرساخت نرم افزاری مربوط به آن در برنامه خوشنویسی «تصمیم».

آدرس سایت:
http://www.decotype.com

مقالات، سخنرانی‌ها:


♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧ ♧
نماد کاربر
Ahmad
Site Admin
 
پست‌ها : 1289
تاریخ عضویت: 30 مه 2004, 17:33
محل سکونت: سوئد

پاسخ: طراحان و خط‌سازان عرب

پستتوسط Behnam » 23 سپتامبر 2013, 05:28

ممنون از زحمات احمد جان.
نکته‌ای که در مورد توماس میلو (دکوتایپ) می‌توان اضافه کرد این است که از ماه ژوئن امسال (۲۰۱۳) به عنوان نمایندهٔ رسمی سلطان‌نشین عمان به یونیکد معرفی و پذیرفته شده است.
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط saeidk » 24 سپتامبر 2013, 00:28

دستت درد نکنه احمد جان
کاش درباره فونت تایمز و تاهوما فارسی/عربی هم تحقیق کنی و این که چه کسی این فونتهای زشت رو خلق کرده.
فونت تایمز که نازکش خیلی نازکه و در نهایت زشتی و تاهومای بولد هم که افتضاحه
هر روز فایلهای مختلفی برام می‌آد و هر بار این فونتها رو می ببینم (و البته در وب) تاسف می خورم
نماد کاربر
saeidk
 
پست‌ها : 1143
تاریخ عضویت: 17 دسامبر 2005, 19:20
محل سکونت: ایران-تهران

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط Ahmad » 24 سپتامبر 2013, 00:44

ممنون دوستان عزیز بهنام و سعید
چنانکه در مقدمهٔ این مطلب نوشتم حتما سعی می‌کنم که این نوشته را بمرور زمان تکمیل کنم. در حال حاضر با مشکل فنی برای افزودن عکس‌های بیشتر در سایت مواجه هستیم، این احتمالا به دلیل طولانی شدن مطلب و محدودیت تعداد عکس‌های پست شده برای یک پست می‌باشد. دوستانمان پوریا و علی در جریان هستند و امیدوارم که بتونند راه حلی برای این مشکل پیدا کنند.

احمد
نماد کاربر
Ahmad
Site Admin
 
پست‌ها : 1289
تاریخ عضویت: 30 مه 2004, 17:33
محل سکونت: سوئد

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط Hacen » 06 اکتبر 2013, 16:29

الحقيقة أن هذا الانجاز منقطع النظير من نوعه، وهي مبادرة عملاقة تشكر عليها أستاذنا الكبير احمد مشرف.. وأنا جد ممتن لتضمين أعمالي في هذه الصفحة الغراء. أشكرك من أعماقي على هذه اللفتة العظيمة.
Hacen
 
پست‌ها : 1
تاریخ عضویت: 06 اکتبر 2013, 16:06

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط saeidk » 08 اکتبر 2013, 11:32

Hello hacen Thanks for your great kindness
نماد کاربر
saeidk
 
پست‌ها : 1143
تاریخ عضویت: 17 دسامبر 2005, 19:20
محل سکونت: ایران-تهران

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط Ali.Rastegar » 09 اکتبر 2013, 02:11

Dear Hacen,
Thanks for your kind words, I hope using the Persian interface of IRMUG was not very hard for you :)
MacBook Pro 2015
نماد کاربر
Ali.Rastegar
Site Admin
 
پست‌ها : 2878
تاریخ عضویت: 26 مه 2004, 12:45

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط zoghal » 15 آوریل 2014, 10:35

عالی بود. پس ایرانی هاش کو
zoghal
 
پست‌ها : 28
تاریخ عضویت: 15 آوریل 2014, 06:04
محل سکونت: همدان

پاسخ: طراحان و خط‌سازان قلمهای رایانه‌ای عربی و فارسی

پستتوسط مأمون صقال » 02 سپتامبر 2014, 03:36

Dear Ahmad Musharref

I want to thank you for taking the time to prepare this fantastic resource page on Arab typeface designers. I also appreciate including me and showing examples of my work.

In order to make the display of my font examples more uniform, I have prepared new images of my typefaces with the same size. Perhaps you can visit my website and download these new images to use on your page
http://www.sakkal.com/type/sakkal_arabi ... _list.html

Please note that I also added a couple more examples of my type designs.

Please accept my thanks and let me know if there is anything I can do to contribute to the advancement of Persian typography.

Mamoun Sakkal, PhD
Sakkal Design
مأمون صقال
 
پست‌ها : 1
تاریخ عضویت: 02 سپتامبر 2014, 03:20



بازگشت به خط، زبان و قلم‌سازی


کاربران حاضر در این انجمن: بدون کاربران آنلاین و 8 مهمان