توسط Behnam » 02 دسامبر 2009, 04:34
mohi جان حرفت را میفهمم. قضیه مثل گذاشتن گل پلاستیکی در گلدان است. مثل «گچبُری» های از پیش قالبسازی شده در سقف اتاقهاست. و مثل خیلی چیزهای دیگر.
برای من اولویت قلم در نوشتن متن بوده و هست و چندان نقش گرافیک برای آن قائل نیستم. طرح روی جلد کتاب کار گرافیست است، متن داخل کتاب کار قلم. این همیشه دیدگاه محوری من بوده است. البته حالا اگر قلمی مثل ایران نستعلیق یا دیگر قلمها برای ما خارج کشوریها کار هنر یک گرافیست را بکند، یا مثلاً در طراحی صفحات در همین وِب، همه چیز با قلم باشد، این عرصه با ملازمات فنی یا زمانی و مکانی تعیین شده است و نه با ملازمات زیبایی شناسی.
اما اگرچه کار نقاشی و گرافیک همیشه کار دست است (اگرچه کارتونهای دیجیتالی امروزی در این عرصه هم رسوخ کردهاند) ولی این دلیل نمیشود که میدان قلم سازی را هنرمندان ترک کنند.
من مشکل را از این زاویه میبینم: مشکل این نیست که یک قلم نستعلیق کار خطاطی که تو در نظر داری نمیکند. مشکل این است که تو در ساختن قلمی که نستعلیق -یا هر طرح نوشتنی دیگر- را به صورت مورد نظر تو عرضه میکند نقشی نداری، و با تکنولوژی کنونی، نقشی هم نمیتوانی داشته باشی.
ساختن قلم نباید کار یک آدم فنی باشد. باید کار یک آدم هنرمند باشد. اگر این امر شدنی نیست، اشکال از پیچیدگی فن است که باید تغییر کند و ساده شود.
راستش را بخواهی من وظیفهٔ یک قلم فارسی را درست کردن نستعلیق هم نمیدانم. وظیفهٔ آن را درست کردن یک خط فارسی میدانم. دستخط من خیلی وحشتناک است. ولی یک دستخط فارسی است. من طرفدار آن تکنولوژی متن و قلم هستم که به آسانی به من امکان دهد که همین دستخط وحشتناک را عیناً به یک قلم بدل کنم. متوجه میشوی به کجا دارم میروم؟ موضوع اصلاً نستعلیق و خوب و بدش نیست. موضوع توانایی انتقال یک ایدهٔ خط و خطاطی به یک قلم است. آنگاه نتیجهٔ کار یک هنرمند مثل تو طبعاً با نتیجهٔ کار من در انعکاس دستخط خودم، یک دنیا تفاوت خواهد داشت.
چنین تکنولوژی در حال حاضر موجود است ولی در هیچ کجا مورد استفاده ندارد مگر در یک برنامهٔ خاص به نام تصمیم.
آشکار است که آن کسی که طراح حروف قلم ایران نستعلیق بوده است، یک استاد بلامنازع این هنر است. آن چیزی که ماحصل کار را خراب میکند، چگونگی در کنار هم قرار گرفتن حروف است که این مقولهٔ صرفاً فنی است و آن استاد هیچ نقشی در آن نداشته است. اگر فن قلم سازی به اندازهای ساده شود که چنین استادی هم از ته و تویش سر در بیاورد و در تمامی مراحل ساخت قلمش نقش داشته باشد، بدیهی است که نتیجهٔ کار با نتیجهٔ کنونی قابل مقایسه نخواهد بود.
با تمام این اوصاف، من اهمیت یک تکنولوژی مناسب برای نگارش فارسی را لزوماً در تولید نستعلیق نمیدانم. در تولید خطی میدانم که به طبیعت فُرم نگارش فارسی وفادار بماند. چیزی که در حال حاضر در هیچ قلمی ممکن نیست، مگر با استفاده از فوت و فن های بسیار پیچیدهٔ فنی.