انجمن ویکی قلم‌های فارسی
ورود / عضویت

تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

در اینجا می‌توانید نسخه اصلی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مورد نظرتان را تقاضا کنید

تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

پستتوسط Hassan » 20 مارس 2016, 23:18

من یک فایل ورد دارم که مقداری شعر بصورت اینکه هر مصراع در یک خط جا بگیرد نوشته شده است. مثلا اینطور:

توانا بود هر که دانا بود
ز دانش دل پیر برنا بود
.........

آیا کسی از دوستان برنامه ای یا راهی سراغ دارد که بتوان این مصراع ها را بصورت یک بیت در هر خط درآورد؟ مثلا:

توانا بود هر که دانا بود ز دانش دل پیر برنا بود
Hassan
 
پست‌ها : 39
تاریخ عضویت: 13 مارس 2016, 23:55

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط iShahin » 21 مارس 2016, 13:42

درست توضیح ندادی برای چه کاری میخواهی، برای همین خیلی مطمئن نمیشه جوابت رو دارد، ببین این به کارت میاد؟


http://irmug.com/forum/viewtopic.php?f=26&t=2268&start=660#p49840

[url=https://mobile.twitter.com/S3micolon]follow me on twitter: @s3micolon[/url

نماد کاربر
iShahin
 
پست‌ها : 453
تاریخ عضویت: 20 اوت 2009, 01:06

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Amir_S » 21 مارس 2016, 14:36

فکر می‌کنم منظور این است که بصورت اتوماتیک این کار انجام شود. در اینصورت می‌توان یک ماکرو نوشت که یکی در میان کاراکتر «خط جدید» را با «فاصله» یا «تب» تعویض کند.
البته من سوادش را ندارم، ولی اگر همین را می‌خواهید، دوستانی هستند که بتوانند کمکتان کنند.
MacBook Pro 990:
13" Unibody, CPU: 2.26GHz, RAM: 5 GB, SSD: 250GB, HDD: 1TB
OSX 10.15.3
•••
iPhone 4S: 32GB
iOS 9.5.3
•••
iPhone 7Plus: 128GB
iOS 14.2
•••
iPad Air 2: 64GB-4G
iOS 14.2
نماد کاربر
Amir_S
Site Admin
 
پست‌ها : 1794
تاریخ عضویت: 16 ژانویه 2010, 22:00
محل سکونت: تهران

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Ilia » 21 مارس 2016, 21:32

این پست بهنام را ببین:
http://irmug.com/forum/viewtopic.php?f=3&t=3509&p=39947

بهنام این را به ما یاد داد و در آدرس بالا کار را با ملل بخوبی شرح داده. من کمی بسطش میدهم:

میشود از یک برنامه‌ای که جدول داشته باشد (مثلا: ورد، ایندیزاین، پیجز، ملل و غیره) استفاده کرد. یک جدول با سه ستون درست کرد که عرض ستون وسط کمتر (به اندازهٔ فاصلهٔ دلخواه دو بیت) و ستون‌های دو طرف به اندازه‌ای که بیت‌ها در آن جا بگیرند. و بعد ضخامت خطوط این جدول را صفر یا هیچ کرد که خود جدول در چاپ ناپدید باشد. گفتن ندارد که جهت نوشته و ترتیب جریان خانه‌های این جدول بایستی از راست به چپ باشد.

برنامه‌های درست و حسابی نگارش و لی‌آوت همه این امکان را میدهند که خود علامت «Return» (که ادامهٔ نوشته را به پاراگراف بعد میفرستد) را بشود با دستور Find and replace پیدا و با علامت یا کاراکتر دیگری عوضش کرد. حالا شما بایستی این «ریترن» بین دو مصرع را با استفاده از Find and Replace با ۲ تا tab عوض کنید. Tab اول ادامهٔ نوشته را خواهد فرستاد به ستون وسط و tab دوم مصرع بعدی را خواهد فرستاد به ستون سوم. بعد نوشته که آماده شد، شعر را کپی و در جدول past-اش میکنید. نحوهٔ این پیست کردن هم ممکن است که در برنامه‌های مختلف فرق بکند. مثلا در ایندیزاین یا پیجز بایستی cel-های مقصد را اول با ماوس انتخاب و بعد نوشته تا پیست کنید تا نوشته میان خانه‌های جدول پخش بشود و همه‌اش به خانهٔ اول نرود.

من این کار را از روی کنجکاوی با نسخهٔ اخیر Pages 5.6.1 امتحان کردم:

- این نحوهٔ درست کردن Table مربوطه است. هر ستون را که انتخاب کنید، میتوانید عرضش را مشخص کنید.
1_SetUpTableInPages.jpg

- بعد میزان کنید که پیجز علائم نامرئی را به شما نشان بدهد. حالا Find and Replace را باز کنید و در نوشته، یک کاراکتر Return را با ماوس انتخاب و مطابق عکس بفرستیدش به قسمت Find در پنجرهٔ Find and Replace. (برای انجام اینکار ،بجای استفاده از منیو، میشود از شورتکات «کامند+e» استفاده کرد)*:
2_UseSellectForFind.jpg

- اگر به عکس زیر دقت کنید، ۱۴ مورد ریترن در نوشته پیدا شده. بعد بروید به قسمت بعدی و در آن دو تا tap تایپ کنید. البته چون tab نامرئی است، آنها را نخواهید دید. حالا بزنید روی فلش جستجو، مطابق عکس ریترن‌هایی که بایستی بین مصرع‌ها باشند را با دکمهٔ Replace با دو تا Tab عوض کنید.
3_Find&ReplaceRetunTo2Tabs.jpg

- وقتی متن شعر آماده شد، مثل عکس پایین نوشته را کپی، پنجره‌های جدول را با ماوس انتخاب (select) و شعر را در آنها paste میکنید:
4_Copy&PasteTextinCells.jpg

- حالا باید مثل دو عکس بعد، خطوط جدول را نامرئی کرد:
5_SetCells'BordersToNone.jpg

6_SetCells'InsideBordersToNone.jpg

- و ردیف‌های زیادی را از بین برد:
7_DeleteExtraRows.jpg

- نتیجه خواهد شد مثل این:
8_Final.jpg

اگر بخواهید که مصرع‌ها به عرض ستون‌ها کشیده بشوند (Forced Justified)، یعنی کاری که بهنام در برنامهٔ Mellel کرده، پیجز هنوز این امکان را برای اینجا اضافه نکرده. آن جاستیفاید معمولی‌ای که الان پیجز دارد، برای وقتیست که نوشته در یک پاراگراف به خط دوم ادامه پیدا میکند که با Forced Justified متفاوت است.

حالا از جایی که پیجز این کشیدن اجباری نوشته‌ها تا عرض ستون را ندارد، میشود از خیر جدول گذشت و شعر را با Tab معمولی منظم کرد. اما من به هر حال برای امتحان کردن و توضیح برای برنامه‌های دیگر، داستان را با جدول توضیح دادم. فقط شرطش آن است که کار کردن درست با tab را بلد باشید.

این از پیجز. من خودم ایندیزاین فارسی را ندارم، اما عین این کار را هم میشود در ایندیزاین کرد. (انگلیسی بودن نوشته‌های زیر را ندیده بگیرید):
1_InDesign_SetUp.jpg

2_Result.jpg

و چون ایندیزاین Forced Justified را دارد، میشود عرض نوشته را به عرض ستون در آورد (در فارسی و عربی، ایندیزاین بین حروف، کشیده تزریق میکند):
3_JustifiedText.jpg


--------
*(نکته: برنامه‌هایی مثل ایندیزاین یا کورک اکسپرس معادل‌هایی برای علائم نامرئی دارند. مثلا در پنجرهٔ Find and Replace در ایندیزاین ^p و ^t بترتیب یعنی Return و Tab.
ID_F&R.png
نماد کاربر
Ilia
Site Admin
 
پست‌ها : 6175
تاریخ عضویت: 25 سپتامبر 2006, 01:01
محل سکونت: کانادا

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Behnam » 22 مارس 2016, 03:01

راه حل اصولی را ایلیا توضیح داد. البته همان کلک مرغابی را که من در ملل زده بودم در پیجز هم می‌شود زد و مصرع‌ها را در هر سل تراز کرد. یعنی یک line break در آخر هر مصرع وارد کرد تا یک پاراگراف دو خطی بوجود بیاید. حالا برای کاهش فاصلهٔ خطوط، باید یک پاراگراف استایلی تعیین کرد که فاصلهٔ میان خطوطش نصف یک خط (line) باشد. این خودبخود آن خط خالی دوم را تنگ خط اول قرار می‌دهد و فاصلهٔ خطوط بیت‌ها را به حالت نرمال برمی‌گرداند.

سرچ کردن سلکشن را که ایلیا در پیجز نشان داد نمی‌دانستم. چیز بدرد بخوری است چون سرچ مستقیم کُدهای صفحه‌بندی ظاهراً تنها در TextEdit امکان دارد (که من خیلی از آن استفاده می‌کنم). مثلاً برای find & replace اگر بخواهید return را در جعبه وارد کنید، option را نگه دارید و دکمهٔ return را بزنید. در واقع به این صورت در TextEdit می‌توان return را در جعبهٔ جستجو «تایپ» کرد. همینطور در مورد Tab. اگر option را نگه دارید و tab را بزنید، آن را در جعبهٔ جستجو یا جایگزینی تایپ می‌کند. بدون option, اگر tab را بزنید کورسور را از یک جعبه به جعبهٔ بعدی می‌پراند. return هم مانند okay عمل می‌کند. با option می‌توان این فرمان‌های صفحه‌بندی را به ترتیب خاصی مثلاً برای جایگزین کردن space یا tab یا return تنظیم کرد و نظم چینش متن را تغییر داد.
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Ilia » 22 مارس 2016, 05:59

مرسی بهنام برای یادآوری این کلک سافت-ریترنت! :-)

راستی یک نکته در مورد تکست ادیت؛ اگر در قسمت جستجو بزنید روی آن فلش کوچک:
TE_Find.png
TE_Find.png (27.9 KiB) - بازدید 17416 بار

چیزهای جالبی در Insert Pattern هست:
TE_Find_Pattern.png
TE_Find_Pattern.png (49.34 KiB) - بازدید 17416 بار

که مثلا با انتخاب Word همهٔ کلمه‌ها پیدا میکند و تعداد کلمه‌ها را هم میگوید:
TE_Find_FindWords.png
نماد کاربر
Ilia
Site Admin
 
پست‌ها : 6175
تاریخ عضویت: 25 سپتامبر 2006, 01:01
محل سکونت: کانادا

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Ilia » 22 مارس 2016, 17:55

بهنام، امتحان کردم، نشد. کلا کشیده‌ای اضافه نمیشه و آپشنی هم برایش در قسمت ادونس نوشته نداره. اگر فاصله کوتاه باشه و کلمه‌ای به خط بعد بره، فقط اسپیس‌ها را میکشه. اگر هم از اختلاف از یک اندازه‌ای بیشتر باشه، کلا از خیرش میگذره.

این فایل نمونه، اگر کسی خواست بیشتر امتحان کنه.
پیوست‌ها
TableInPages_5.6.1.pages
(117.84 KiB) دانلود 538 بار
نماد کاربر
Ilia
Site Admin
 
پست‌ها : 6175
تاریخ عضویت: 25 سپتامبر 2006, 01:01
محل سکونت: کانادا

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Hassan » 22 مارس 2016, 20:29

از راهنمایی های همه دوستان خیلی متشکرم. مخصوصا از توضیحات مفصل ایلیا. ایده های بسیار جالبی یاد گرفتم.
Hassan
 
پست‌ها : 39
تاریخ عضویت: 13 مارس 2016, 23:55

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط Behnam » 23 مارس 2016, 02:29

حق با توست ایلیا. در پیجر نمی‌شود. در تکست‌ادیت هم نمی‌شود. یعنی در درون سل تراز نمی‌شود. بطور عادی چرا. موضوع کشیده هم داستان جداگانه‌ایست که ربط مستقیمی به این موضوع ندارد. اگر متن تراز بشود (که در سل نمی‌شود) کشیده هم وارد خواهد کرد. البته تنها به شرطی که از قلم‌های خود اپل استفاده شده باشد. مثلاً با «بغداد» می‌شود. با «زر» نه.
نماد کاربر
Behnam
 
پست‌ها : 3534
تاریخ عضویت: 27 مه 2004, 04:44
محل سکونت: کانادا

پاسخ: برنامه‌ای برای نوشتن شعر

پستتوسط AliGhz » 17 مه 2020, 19:47

برای تایپ و صفحه‌آرایی شعر با مصرع‌های روبروی هم و ترازشده، این آموزشِ خیلی خوبی بود:

کد: انتخاب همهٔ
https://indesign.nagsh.ir/چیدمان-و-تنظیم-شعر-در-ایندیزاین/


اما دو مشکل داشتم:

۱. تبدیل متن به جدول در ایندیزاین، footnoteها را از بین می‌برد و در واقع در ایندیزاین، نمی‌شود در سلول‌های جدول، footnote تعریف و insert کرد! جست‌وجویی که انجام دادم نشان می‌داد این کاستی، مورد اعتراض خیلی‌ها بوده و نمی‌دانم در نسخه‌های جدید ایندیزاین، این کاستی رفع شده یا نه. (نسخهٔ من CS5 ME است؛ دوستان در نسخه‌های جدیدتر می‌توانند چک کنند؟)

در نهایت به این نتیجه رسیدم که اگر این امکان وجود نداشت، کل متن را با پی‌نوشت‌ها از Mellel کپی/پیست کنم در ایندیزاین که پی‌نوشت‌ها را به این شکل وارد می‌کند:

در ملل (پی‌نوشت‌ها به شکل اتوماتیک و هوشمند درج شده‌اند):
Screen Shot 1399-02-28 at 19.33.36.png


وقتی کپی/پیست می‌شود در ایندیزاین (پی‌نوشت‌ها حفظ شده‌اند اما از حالت هوشمند خارج شده‌اند)
(عددِ پی‌نوشت در متن، میان دو ستاره قرار می‌گیرد و متن ‌پی‌نوشت‌ها هم همه می‌رود آخر متن، که جداگانه قابل انتخاب و ادیت هستند):
Screen Shot 1399-02-28 at 19.33.44.png


و آنگاه برای افزودن پی‌نوشت‌ها به فایل ایندیزاین، باید آن ستاره‌ها از دور اعداد در متن حذف کرد و عدد را superscript کرد (که خودش کار سختی است)؛ و آنگاه:
الف. پی‌نوشت‌ها را یا دستی در هر صفحه وارد کرد (کارِ سخت، نیازمند افزودن text box در پایین صفحاتی که پی‌نوشت وجود دارد و تنظیم دستی پی‌نوشت‌ها که عملاً کار را نزدیک به صفحه‌آرایی دستی می‌کند)؛
ب. یا همه را به شکل endnote در انتهای کتاب درج کرد (که بسته به کتاب، ممکن است مطلوب نباشد؛ اما مخصوصاً در صورت تعدد پی‌نوشت‌ها، کار را خیلی راحت‌تر می‌کند).

دوستان در این زمینه اگر ایده‌ای دارید، ممنون می‌شوم بگویید.

۲. مورد دوم هم اینکه وقتی مصرع‌ها full justify می‌شوند، بین کلمات گاهی فاصلهٔ زیادی می‌افتد و من هر تنظیماتی را که با آن ور رفتم، امکان تنظیم فواصل با ایجاد کشیدگی در بین حروف، وجود نداشت. در این مورد چه باید کرد که به‌صورت اتوماتیک، فواصل با کشیده تنظیم شوند؟
Screen Shot 1399-02-28 at 19.43.57.png



(البته برای صفحه‌آرایی کتاب شعر فارسی با مصراع‌های مقابل، فکر کنم گریزی از چک کردن تک به تک مصرع‌ها نیست چون به خاطر اینکه وزن عروضی یکسان لزوماً به معنای تعداد کلمات یکسان و برابر نیست، ممکن است لازم شود فونت برخی مصرع‌ها را کوچک‌تر کرد یا به سابر ترفندهای ایجاد کشیدگی/فشردگی در کلمات متوسل شد تا همهٔ مصرع‌ها در یک عرضِ یکسان جا شوند.)
 Think Different.
نماد کاربر
AliGhz
Site Admin
 
پست‌ها : 2144
تاریخ عضویت: 14 نوامبر 2009, 16:55
محل سکونت: تهران

پاسخ: تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

پستتوسط saeidk » 17 مه 2020, 22:41

یاد خدابیامرز زرنگار به‌خیر که خودش تنظیم شعر داشت.
امکان درج زیرنویس در جدول اگر اشتباه نکنم هنوز وجود ندارد.
با grep باید بشود تعریف کرد هرچی بین دو ستاره است استایل مشخصی بگیرد.
.*\d+.*
کشیدگی هم که اون پایین هست.

Screen Shot 1399-02-28 at 22.38.06.png
کشیدگی در ایندیزاین
Screen Shot 1399-02-28 at 22.38.06.png (27.83 KiB) - بازدید 12228 بار
نماد کاربر
saeidk
 
پست‌ها : 1143
تاریخ عضویت: 17 دسامبر 2005, 19:20
محل سکونت: ایران-تهران

پاسخ: تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

پستتوسط AliGhz » 17 مه 2020, 22:45

مورد شمارهٔ ۲ را در پست بالا، پیدا کردم. مانده اعمال اتوماتیک پی‌نوشت در جدول!

**********

Screen Shot 1399-02-28 at 22.33.21.png


Screen Shot 1399-02-28 at 22.37.25.png
 Think Different.
نماد کاربر
AliGhz
Site Admin
 
پست‌ها : 2144
تاریخ عضویت: 14 نوامبر 2009, 16:55
محل سکونت: تهران

پاسخ: تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

پستتوسط AliGhz » 17 مه 2020, 22:47

saeidk نوشته است:[نمایش]
یاد خدابیامرز زرنگار به‌خیر که خودش تنظیم شعر داشت…


ممنون سعید جان. پست‌هایمان تقریباً همزمان شد!

بله زرنگار تقریباً کامل بود برای حروفچینی فارسی!

نسخه‌ٔ ایندیزاین من گزینه‌هایش برای کشیدگی ظاهراً کمتر است :)
 Think Different.
نماد کاربر
AliGhz
Site Admin
 
پست‌ها : 2144
تاریخ عضویت: 14 نوامبر 2009, 16:55
محل سکونت: تهران

پاسخ: تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

پستتوسط Ilia » 17 مه 2020, 23:32

علاوه بر آن در قسمت جاستیفیکیشن کنترل کشیدگی و عرض حروف و فاصله و غیره وجود دارد.

Justif_3.png

به تفاوت در عدد ۳ و ۶ در مصرع کوتاه دقت کن:
Justif_6.png
نماد کاربر
Ilia
Site Admin
 
پست‌ها : 6175
تاریخ عضویت: 25 سپتامبر 2006, 01:01
محل سکونت: کانادا

پاسخ: تایپ و صفحه‌آرایی شعر فارسی

پستتوسط AliGhz » 17 مه 2020, 23:35

سپاس ایلیا جان!
 Think Different.
نماد کاربر
AliGhz
Site Admin
 
پست‌ها : 2144
تاریخ عضویت: 14 نوامبر 2009, 16:55
محل سکونت: تهران

بعدی


بازگشت به تقاضای نرم‌افزار و سخت‌افزار


کاربران حاضر در این انجمن: بدون کاربران آنلاین و 2 مهمان